Tüketici kredilerinin cari işlemler açığı üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Makroekonomik göstergeler arasında en önemli yapısal sorunlardan biri cari işlemler açığıdır. Türkiye'de de özellikle 2008 krizinden sonra en önemli ekonomik sorunlardan birisi cari işlemler açığıdır. Cari işlemler açığının azaltılabilmesi için nedenlerinin ve etki kanallarının belirlenmesi ekonomi otoriteleri ve araştırmacılar açısından önem taşımaktadır. Bu bağlamda cari açığın nedenlerinden biri olarak kabul edilen tüketici kredilerinin türleri ve yapısı cari açıkla mücadele açısından önemli bir göstergedir. Cari işlemler açığını azaltma hedefi doğrultusunda, tüketici kredilerine yönelik bir kısıtlamanın, finansal tedbir aracı olarak kullanılıp kullanılamayacağını tespit etmek amacıyla Türkiye'de tüketici kredileri ve alt kalemleri olan konut, ihtiyaç ve taşıt kredileri ile cari açık arasındaki ilişki 1997-2018 dönemi verileri kullanılarak incelenmiştir. Seriler arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkileri ARDL sınır testi ile tahmin edilmiş ve kısa dönemde hata düzeltme mekanizmasının çalıştığı sonucuna ulaşılmıştır. Uzun dönemde toplam tüketici kredileri ve tüketici kredisi türlerinden olan ihtiyaç ve taşıt kredileri ile cari açık arasında pozitif yönlü ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Bu doğrultuda Türkiye'de genel olarak tüketici kredilerinin cari açığı etkileyen ve politika belirlemede dikkate alınması gereken önemli bir unsur olduğu ifade edilebilir. Ayrıca, Türkiye'de tüketici kredilerine getirilecek kısıtlamaların, cari işlemler açığının azaltılmasında faydalı olacağı; ancak kısıtlamaların tüketici kredileri türlerine göre değerlendirilmesinin daha uygun olacağı ifade edilmelidir.

Among the macroeconomic indicators, one of the most important structural problems is the current account deficit. One of the most important economic problems, especially after the 2008 crisis in Turkey is the current account deficit. In order to reduce the current account deficit, it is important for economic authorities and researchers to determine its causes and affecting channels. In this context, the types and structure of consumer loans, which are considered as one of the reasons of the current account deficit, are an important indicator to fight against the current account deficit. In line with the target of reducing the current account deficit, to determine whether a restriction on consumer loans can be used as a financial measure, the relationship between consumer loans and its subcategories- mortgage, personal finance and transport loans and current account deficit in Turkey was examined using the data of 1997-2018 period. The short and long term relationships between the series were estimated by ARDL boundary test and it was concluded that the error correction mechanism worked in the short term. In the long term, a positive and statistically significant relationship was found between the total consumer loans and personal finance and transport loans from consumer loans and the current account deficit. In this respect, it can be stated that consumer loans in general are an important factor affecting the current account deficit and which should be taken into consideration in policy making in Turkey. Moreover, I should be noted that the restrictions to be imposed on consumer loans in Turkey would be useful in reducing the current account deficit; however, it is more appropriate to evaluate the restrictions according to the types of consumer loans.