Bursa-Kurşunlu yöresi defne (Laurus nobilis L.) sahalarından farklı dönem ve yükseltilerde toplanan defne yapraklarının uçucu yağ verimi ve kimyasal bileşiminin incelenmesi

Abstract

Günümüzde odun dışı orman ürünlerine olan talep dünyada ve Türkiye'de hızla artış göstermektedir. Bu ürün grubu içerisinde yer alan ve dünyada büyük çoğunluğu ülkemizde bulunan önemli türlerden biri de Akdeniz defnesi (Laurus nobilis L.)'dir.Bu çalışmada, Akdeniz defnesinin taze ve kuru yapraklarındaki uçucu yağ içerisinde bulunan etken maddeler ile uçucu yağ oranlarının farklı yükseltilerde Haziran 2015- Mayıs 2016 ayları arasındaki 9 aylık değişiminin incelenmesi hedeflenmiştir.Deneme materyali olarak Mustafakemalpaşa Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı Yeniköy İşletme Şefliği sınırları içerisinde iki farklı yükseltide bulunan iki farklı bölmede gerçekleştirilmiştir. 56 numaralı bölme Kurşunlu yöresi 0 m ve 174 bölme numaralı Bayramdere 200 m yükseklikte yer almaktadırlar. Çalışmada yörede üretim faaliyetlerinde bulunulan defne sahalarından toplanan defne yaprakları kullanılmıştır.Taze halde toplanan yapraklar kurutulmadan ve oda sıcaklığında kurutulduktan sonra uçucu yağ içeriği, mikrodalga destekli destilasyon (MWD) yöntemi ile elde edilmiştir. Elde edilen uçucu yağlar n-C6H12 (n-Hekzan) kimyasal ile seyreltilerek GC-MS cihazında analiz edilmiştir.Bu çalışmada, 0m yükseltide bulunan 56 bölme numaralı Kurşunlu yöresine ait taze yapraklarda uçucu yağ oranı, en yüksek Ekim (%2,77), en düşük Kasım (%0,73) ayında bulunurken, kuru yapraklarda en yüksek Eylül (%1,38), en düşük Mayıs (%0,91) ayında bulunmuştur. 200 m yükseltide bulunan 174 bölme numaralı Bayramdere yöresine ait taze yapraklarda uçucu yağ oranı en yüksek Ekim (%2,57), en düşük Ağustos (%1,15) ayında bulunurken, kuru yapraklarda en yüksek Mart (%1,18), en düşük Kasım (%0,85) tespit edilmiştir.Her iki yöreden temin edilen materyallerin taze ve kuru yapraklarının GC-MS analizi sonuçlarında ana bileşen olarak Eucalytptol (1,8-cineole) bulunmuştur. α-terpinen, sabinen, α-pinen ve eugenol tüm uçucu yağlar içerisinde diğer önemli bileşenler olarak tespit edilmiştir. Eucalyptol (1,8-cineole) oranı Kurşunlu yöresi taze yapraklarında en yüksek Mart (%51,99), kuru yapraklarda Eylül (%51,40) ayında bulunmuştur. Yine aynı etken madde Bayramdere yöresinde taze yapraklarda en yüksek Mayıs (%52,73), ayında bulunurken kuru yapraklarda en yüksek Mart (%53,27) ayında bulunmuştur.Bu çalışma ile Bursa ilinde yapılacak defne hasadında en yüksek verim istenirse her iki yörede de Ekim ayı, kalite açısından iyi sonuçlar almak istenirse Kurşunlu yöresi için ana etken maddenin yüksek oranda bulunduğu Mart ayı, Bayramdere yöresi için ise Mayıs ayı en uygun hasat zamanı olarak belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Akdeniz defnesi, Uçucu yağ, Mikrodalga-destekli destilasyon, GC-MS, Kimyasal bileşen.

Today, the demand for non-wood forest products is increasing rapidly in Turkey and arround of the world. One of the important species in this product group and the majority in the world which is the Mediterranean laurel (Laurus nobilis L.). The aim of the this study was to investigate the 9 month change between June 2015 and May 2016 in different elevations of essential oils and essential oil in fresh and dry leaves of Mediterranean laurel.As a trial material, laurel leaves gathered from the laurel lands of the production activities which have two different elevations, in Kurşunlu (0 m) and Bayramdere (200 m) region within the boundaries of the Yeniköy Operations Directorate affiliated to Mustafakemalpaşa Forest Management Directorate.The essential oil content was obtained by microwave assisted distillation (MWD) method after freshly harvested leaves were not dried and dried at room temperature. The essential oils obtained were analyzed by GC-MS method by diluting with n-Hexane. In this study, the percentage of essential oil in fresh leaves belonging to Kurşunlu region, number 56, which is located at 0 m height, was highest in October (2.77%), lowest in November (0.73%), highest in dry leaves (1.38%), the lowest in May (0.91%). In the fresh leaves belonging to Bayramdere region with 174 part number at 200 m elevation, the highest rate of essential oil was found in October (2.57%) and lowest in August (1.15%), highest in dry leaves (1.18%), lowest November (0.85%) was detected. Eucalytptol (1,8-cineole) was found as the main component in the GC-MS analysis results of fresh and dry leaves of the materials supplied from both provinces. α-terpinene, sabinene, α-pinene, and eugenol have been identified as essential components in all essential oils. Eucalyptol (1,8-cineole) ratio was highest in March (51.99%) and September (51.40%) in dry leaves of Kurşunlu regional fresh leaves. The same active substance was found in May (52.73%) in fresh leaves and in March (53.27%) in dry leaves, the highest in Bayramdere.The results show that the highest yield is desired in the laurel harvest to be done in Bursa province, if it is desired to obtain good results in terms of quality in October and in both provinces, the main factor for Kurşunlu region is determined as the highest harvesting time for March and Bayramdere region for May.Keywords: Mediterranean laurel, Essential oil, Microwave-assisted distillation, GC-MS, Chemical composition.