Sırta ekim yönteminde farklı ekim sıklıklarının makarnalık buğdayın (Triticum durum L.) verim ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, farklı ekim sıklıkları kullanılarak sırta ekim yönteminde yetiştirilen makarnalık buğdayda verim ve verim unsurlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çeşit olarak, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü tarafından geliştirilmiş ve tescile sunulmuş olan bir ileri hat (DÜZF-Hat 299) kullanılmıştır. Çalışmada, sırtların üzerine 2 sıra şeklinde m2'ye 50, 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400, 450, 500, 550, 600 ve 650 tohum olacak şekilde ekim yapılmıştır.Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak sulu koşullarda yürütülmüştür. Deneme alanı sonbaharda pullukla derin sürüm, goblediskharrow ve tapanla sürüldükten sonra sırt makinesi ile 70 cm aralıklı sırtlar oluşturulmuştur. Oluşturulan sırtlar, sırt tapanı ile bastırılıp düzeltilmiştir. Deneme planına uygun olarak parselasyon yapıldıktan sonra, el ile ekim yapılmıştır. Her bir parsel 4 m uzunluğundaki 3 sıradan (4 m x 2.1 m = 8.4 m2) oluşacak şekilde kurulmuştur. Her bir sırt üzerinde 2 sıra halinde ekim yapılmış ve sıralar arası mesafe 15 cm olarak ayarlanmıştır.Denemede dekara 8 kg P2O5 ve 15 kg N gübrelemesi yapılmıştır. Sulama, yağış durumuna ve ihtiyaca göre 3 kritik dönemde (kardeşlenme-sapa kalkma, başaklanma ve süt olum dönemlerinde) yapılmıştır.Araştırmada, metrekaredeki bitki sayısı, bitki boyu, yatma oranı, başak uzunluğu, başaktaki başakçık sayısı, başaktaki tane sayısı, başaktaki tane ağırlığı, 1000 tane ağırlığı, metrekaredeki sap sayısı, metrekaredeki başak sayısı, tane verimi, hektolitre ağırlığı, irilik (elek) analizi, tane sertliği ve dönme oranı özellikleri incelenmiştir.Tahıllarda, birim alandaki verimi doğrudan etkileyen üç faktör olan birim alandaki başak sayısı, başakta tane sayısı ve başaktaki tane ağırlığı bakımından incelendiğinde 600 tohum/m2 (başak sayısı:320.3 adet/m2, başaktaki tane sayısı:41.80 adet/başak, başaktaki tane ağırlığı:1.53 g/başak) ekim sıklığının sırta ekim yönteminde sulu koşullarda makarnalık buğday için en uygun ekim sıklığı olduğu, bunu 550 tohum/m2 (başak sayısı:345.3 adet/m2, başaktaki tane sayısı:46.20 adet/başak, başaktaki tane ağırlığı:1.71g/başak) ekim sıklığının izlediği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Sırta Ekim, Makarnalık Buğday, Bitki Sıklığı, Verim

In present study the aim has been to determine yield and yield components of durum wheat grown via bed sowing method by employing a variety of sowing densities. As the cultivar, a forward line (DÜZF-Line 299) developed and presented for registration by Dicle University Faculty of Agriculture Department of Crops were used. In the study bed sowing was conducted as 2 lines on beds and 50, 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400, 450, 500, 550, 600 and 650 grains per square meter.The test has been executed according to randomized block design with 3 replications under irrigated conditions. After cultivating test field in fall through deep cultivation method with goble disk and harrow 70 cm. spaced beds have been formed by a bed machinery. Those beds have been pushed and flattened by bed harrow. Following the parceling that fits into test plan manual cultivation has been performed. Each parcel has been formed 4 m long 3 lines (4 m x 2.1 m = 8.4 m2). 2 lines of cultivation have been made on each bed and the distance between lines has been arranged as 15 cm.In the experiment 8 kg P2O5 and 15 kg N fertilizers have been used per decare. According to precipitation conditions and necessities, irrigation has been performed during 3 critical periods (tillering-booting, earing and milk stage).In the study the number of plants per square meter, plant height, lodging rate, spike length, number of spikelet per spike, grain number per spike, grain weight per spike, weight of 1000 grains, number of stalks per square meter, spike number per square meter, grain yield, test weight, size (sieve) analysis, grain hardness, and yellow berry rate were investigated.As the three factors that directly affect the yield per unit in cereals, the number of spikes per unit area, number of grains per spike and weight of grains per spike were examined it was detected that 600 seeds/m2 (spike number: 320.3 plant/m2, number of grains per spike: 41.80 units/spike, weight of grains per spike:1.53 g/spike) bed planting method was the best one for durum wheat in bed sowing method under wet conditions and the second best method was the one with 550 (number of spikes: 345.3 plant/m2, number of grains per spike: 46.20 units/spike, weight of grains per spike: 1.71 g/spike).Key Words: Bed Sowing, Durum Wheat, Sowing Density, Yield