Ceza muhakemesi hukuku açısından tanıklık

Abstract

Ceza muhakemesini olayı hiç görmemiş olan Cumhuriyet Savcısı veya hâkimin, olayı elde ettiği delillerle bir film senaryosu yazıyormuş gibi canlandırıp sonuca ulaşmaya çalışması olarak nitelendirebiliriz. Ancak bu canlandırma, çoğu zaman olaydan çok sonra ve olayın oluşuna ilişkin birçok somut unsur değiştikten veya değiştirildikten sonra yapılmaktadır. İşte bu aşamada Cumhuriyet Savcısı veya hâkimin önüne delillendirme faktörü çıkmakta, bu faktörün en önemli parçasını da doğrudan elde edilen deliller oluşturmaktadır. Özellikle olaya beş duyu organı ile tanık olan kişinin beyanı doğrudan delillerin en önemli parçalarından birisidir. Tarafsız ve güvenilir bir tanık beyanı maddi gerçeğin ortaya çıkmasında, ceza muhakemesinin en büyük yardımcılarındandır. Ancak tanığın insan olmasından kaynaklanan nedenlerle o beyanı, dış etkiler veya tanığın kendisinden kaynaklı, kasıtlı veya kasıtlı olmayan nedenlerle ceza muhakemesine farklı yansıyabilmektedir. Hâkim de tanık beyanının güvenilirliğini ve tarafsızlığını tartışarak tanık beyanını değerlendirmek zorundadır.Tanıklık, Anayasanın 12. ve 14. maddelerde kişinin topluma karşı ödev ve sorumlulukları kapsamında teminat altına alınmıştır. Tanıklığa ilişkin temel düzenlemeler ise Anayasal hükümler ışığında CMK'nın 43 ve devamı maddelerinde yer almaktadır. Tanıklık zorunlu bir kamusal görevdir. Kamusal görev olması sebebiyle bu görevi yerine getiren tanık, ceza muhakemesi faaliyetine katıldığı sırada kamu görevlisidir. Bu görevi nedeniyle tanığa yapılacak her türlü hukuk dışı hareket, kamu görevlisine görevinden dolayı yapılmış bir eylem olarak yaptırıma tabi tutulacaktır. Tanığın korunması hususunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ulusal mevzuatta geniş düzenlemeler yer almakta olup, tanığın adil yargılanmaya etkisi dolayısıyla önemi artmaktadır.

We can define criminal procedure as an effort, by a Public Prosecutor or a judge who hasn?t seen the incident, to reach a conclusion through animating the incident as if writing a movie script with the help of the evidence gathered. However, this animation is usually done a long time after the real incident and after many tangible elements directly related to the incident have or have been changed. It is at this point that the Public Prosecutor or the judge confronts with the factor of argumentation, and direct evidence makes up the most important part of this factor. One of the most important parts of direct evidence is the declaration of a person who witnessed the incident with his/her five senses. The statement from an impartial and credible witness helps the Criminal Court the most in revealing the material fact. Yet, because the witness is human and he/she may err, because of external factors and personal factors, whether willingly or unwillingly, his/her statement could be reflected differently in the Criminal Court. Thus, the judge has to dispute the credibility and impartiality of the statement of the witness and evaluate the statement accordingly.Witnessing is guaranteed by the 12. and 14. articles of the Constitution under the scope of a citizen?s duties and responsibilities to the society. Basic regulations on Witnessing in the light of Constitutional provisions can be found in Turkish Criminal Procedure Code in article 43 and following articles. Witnessing is a compulsory public duty. As it is a public duty, while the witness is performing this duty by attending Criminal Court activities, he/she is considered a public officer. Therefore any unlawful acts committed against this witness because of his duty, will be punished with sanctions accordingly. There are many regulations in the national legislation and European Convention on Human Rights with respect to protecting the witness. The effect of the witness on fair judgement and his/her importance thereof is increasing.