Kültürel sınırların edilgen taşıyıcıları, kadınlar: Viranşehir Yezidileri örneği

Abstract

Bu çalışmada öncelikle Türkiye'de ve dünyada din sosyolojisine ilişkin genel bir çerçeve çizildikten sonra, Yezidi dinine ilişkin görüşlerin genel bir değerlendirmesi yapılacaktır. Yezidilik inancında kadınlara biçilen rol, Yezidiliğin yaradılış teorisinden başlayarak, inanç yapısının toplumsal örgütlenmede kadınların yeri üzerindeki etkisi ya da hangi boyutta etkili olduğu üzerinden ele alınacaktır. Ardından, dinsel inancın gündelik yaşam biçimi üzerindeki belirleyiciliğiyle birlikte, inancın gündelik yaşam karşısında zaman içinde yeniden ve farklı biçimlerde yorumlandığı, dinin kendisinin hayattan çıktığı ve sürekli bir değişime maruz kaldığı üzerinde durulacaktır. Bunun yanı sıra, Viranşehir Yezidileri özelinde Yezidi kadınların toplumsal konumlarının belirlenmesinde inanç biçiminin yanı sıra, azınlık olma halinden kaynaklanan koşulların önemli derecede etkili olduğu ileri sürülmektedir.Yezidilik dinine dayalı topluluk örgütlenmesinin devamlılığında ve genel anlamda topluluk kültürünün aktarımında kadınlar kritik bir öneme sahiptirler. Türkiye'de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan topluluğun varoluşunu sürdürmesinde kadınların sahip oldukları bu önemli rol onların daha fazla denetim altına alınmalarına yol açmakta ve hareket alanlarını daraltmaktadır. Bu durum onları daha edilgen hale getirmekte ve gerek kamusal alanın gerekse kendi hayatlarının öznesi olmalarının yolu üzerinde ciddi engeller oluşturmaktadır. Çalışma boyunca bu konular üzerinde ayrıntılı olarak durulacaktır.

In this study, firstly, a general framework about sosyology of religion in Turkey and in the world is going to be given and the ideas about the Yazidi religion are going to be reassessed. The role that is given to women in Yazidi belief is going to handle starting from Yazidi genesis and through the effect of the Yazidi belief on women?s position in the organization of community. Then, it?s going to be dealed that religion is sometimes a determining factor in the society, but additionally, in daily life it?s reinterpretated in various ways in course of time. That?s it open to change and changes in itself. In this study, it?s argued that in the sample of Yazidis of Viranshehir, alongside of the religous belief itself, circumstances arised from being a minority community also are signifanctly important in determination of women?s social position.Women play a critic role in the continuity of the social organization based on Yazidi religion and in the transmission of the community culture, in general. That critic role that women have in a community which faces with disappearance results in much more control over them and restricts their movement area. This situation makes them more passive and creates serious barriers for them on the way of being subject in the society and in their own life. This study is going to examine these points in detail.