Çeşitli pestisitlerin `Gammarus kischineffensis`in antioksidan enzim sistemi ve bazı biyobelirteçler üzerine etkisi

Abstract

Dünyada en fazla kullanılan tarımsal mücadele yöntemleri, kimyasal yöntemlerdir. Kimyasal mücadelenin temelinde pestisit denilen sentetik zirai maddeler vardır. Pestisitler tarımda kullanılan, ürün kaybına yol açan böcek, hayvan ve bitkilerin gelişimini önlemek, bu zararlı canlıları yok etmek, geri püskürtmek veya bu canlıların sayısını azaltmak için üretilmişkimyasal maddeler ya da biyolojik ajanlardır (virüs, bakteri). Bilinçsiz pestisit kullanımısonucunda insan, hava, su, toprak ve yabani hayat olumsuz etkilenmekte, hedef alınan canlılarda direnç oluşmakta, doğal hayatın ve yararlı canlıların öldürülmesiyle doğal denge bozulmakta ve bitkilerde fitotoksisite görülmektedir. Yüzey suları ve içerdikleri doğal kommünite, pek çok antropojenik toksik kimyasalla kontamine olmuştur. Sucul ekosistemlerin korunabilmesi için bu kimyasalların etkilerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu antropojenik kimyasallardan en ciddi problem yaratanlar pestisitlerdir. Çünkü pestisitler canlıları (hem hedef hem de hedef olmayan organizmaları) öldürmek için özel olarak tasarlanmış ve çoğunlukla kasıtlı olarak doğaya bırakılan kimyasallardır. Yoğun tarım, hava ve yüzey sularının kirlenmesine, su sistemlerinin ötrifikasyonuna, sera gazları emisyonlarına ve asit yağmurlarına neden olmaktadır. Uzun zamandır tarımsal alanlarda zararlılarla mücadele etmek, dolayısı ile verimi artırmak için kullanılan pestisitler insan sağlığını ve çevreyi ciddi anlamda tehdit etmektedir. Çalışmamızda kullandığımız Gammarus kischineffensis, Crustacea sınıfına ait bir türdür. Crustacea sınıfına ait türler genelde su sistemlerindeki kirliliği belirlerken biyoindikatör olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Gammarus kischineffensis balıklar için besin kaynağıdır bu nedenle besin piramidinin temel basamaklarından birini oluşturmaktadır ve biyolojik birikimdeki yeri nedeniyle önem arz etmektedir. Bu araştırma kapsamında, endosulfan, indoxacarb, thiomethoxam ve atrazinin ve bu pestisitlerin kombine kullanımlarının, Gammarus kischineffensis?in antioxidan ve detoksifikasyon enzimleri üzerine etkilerinin incelenmesi ve bu organizmalarda bıraktığı kalıntı düzeyleri araştırılmıştır. Sonuç olarak, pestisitlerin tek ve kombine kullanımlarının Gammarus kischineffensis'in antioksidan ve detoksifikasyon enzimleri üzerinde etkili olduğu gözlenmişir. Endosulfan dışındaki tüm pestisitler için kalıntı tespit edilmiştir ve sonuçların enzim cevapları ile uyumlu olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Gammarus kischineffensis, antioksidan enzimler, asetilkolinesteraz, pestisit kalıntısı

Chemical methods are the most used agricultural combat methods in the World. Pesticides used in agriculture are chemical materials or biological agents (virus, bacteria), which are produced to prevent growth of harmful insects, animals and plant or to destroy, to repulse these pests or to reduce the number of these pests. As a result of sensless usage of pesticides; human, air, water, soil and wild life is adversely effected, resistance occurs in target organizms, natural balance disturbs because of killing natural life and phytotoxicity has been detected in plants. Surface waters and their natural communities are contaminated with several anthropogenic toxic chemicals. In order to protect aquatic ecosystems, the effects of these chemicals should be evaluated.Among the anthropogenic chemicals, pesticides may cause the most serious problems because they are designed specifically to kill organisms (both the noxious target organisms and other non-target ones) and they are released into the natural environment intentionally. Intensive agriculture causes polution of air and surface water, eutrophication of water systems, emissions of greenhouse gases and acid rains. While pesticides used in every field of life increase the quality of life, they cause adverse effects on environment and living organizms. Pesticides used in order to fight with pests, thereby to increase yield for many years, seriously threaten human health and environment. Gammarus kischineffensis used in the study is a species which belongs Crustacea Subfylum. Generally, the species belonging to Crustacea Subfylum are used as an indicator in order to determine pollution in water systems. Also Gammarus kischineffensis is among the daily dietary of some freshwater fish species, consists basic step of food pyramid and so, is important because of place in bioaccumulation (biomagnification) process. In this research, it is aimed to examine the effects of some pesticides such as endosulfan, indoxacarb, thiomethoxam and, atrazine and combined effects of these pesticides on antioxidant and detoxification enzymes of Gammarus kischineffensis and to investigate residue levels of these pesticides in this organizm. Finally, it was observed that use of pesticides single or combined have effects on antioxidant and detoxification enzymes of Gammarus kischineffensis. The residues of all pesticides except endosulfan were determined and the results are in agreement with enzymes response. Keywords: Gammarus kischineffensis, antioxidant enzymes, acetilcolinesterase, pesticide residue