1982 Anayasasının 2010 referandumu değişiklikleri kapsamında incelenmesi

Abstract

Anayasalar, devletlerin işleyişlerini belirleyen metinler olması nedeniyle üzerlerinde sık sık tartışmalar yapılmaktadır. Çağın gereksinimlerine uygun olarak kimi zamanlar anayasalar üzerinde değişikliklere gidilmekte ya da doğrudan yeni anayasalar oluşturulmaktadır. Türkiye tarihi incelendiğinde değişik zamanlarda değişik anayasalar oluşturulduğu ya da değişikliklere gidildiği görülmektedir. Osmanlı döneminde başlayan anayasa çalışmaları Cumhuriyet döneminde de devam etmiş ve sırasıyla 1921 Anayasası, 1924 Anayasası, 1961 Anayasası ve 1982 Anayasası hazırlanmıştır. Zaman içerisinde, Anayasalarda değişikliklere gidilmesine rağmen, en geniş çaplı değişiklikler 1982 Anayasası üzerinde 1995, 2001 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Özellikle yargı alanında geniş kapsamlı değişikliler öngören ?2010 Yılı Anayasa Değişiklik Paketi? gündemi uzun süre meşgul eden büyük tartışmaları beraberinde getirmiş, nihayetinde 12 Eylül 201 tarihinde yapılan halk oylaması sonucunda kabul edilmiştir. Toplam 24 madde ve 2 geçici maddede değişik konulara ilişkin yenilikler getiren 07.05.2010 tarih ve 5982 sayılı Kanunla yapılan Anayasa değişiklikleri çok farklı konuları kapsamakla birlikte, 2010 Anayasa değişikliklerini, ?temel hak ve hürriyetler ve yargı denetimi alanını ilgilendirenler? ile ?yargının oluşumu ve işleyişine ilişkin olanlar? olmak üzere iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Değişiklik sürecinde kamuoyunda yaşanan tartışmalarda da görüldüğü üzere bir görüşe göre, değişikliklerle yargının iktidarın etkisi altına alınması amaçlamış temel hak ve hürriyetlerle ilgili değişiklikler bu amacı gerçekleştirmek üzere kullanılmış, diğer görüşe göre ise, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı 2010 Anayasa değişiklikleri ile daha iyi sağlanmış, değişiklikler neticesinde temel hak ve özgürlükleri sınırlayan birçok madde değiştirilmiş ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi`nde Türkiye aleyhine verilen birçok kararın önüne geçilmiştir. Ancak olumsuz eleştirilere rağmen, literatür incelendiğinde yapılan değişikliklerin ?olumlu? olduğu, toplumda oluşan algını ise ? yetmez ama evet? şeklinde olduğu görülmektedir. Anahtar Sözcükler :Anayasa, 1961 Anayasası, 1982 Anayasası, Anayasa Değişikliği, 2010 Referandumu

Because of the fact that constitutions are written documents determining operations of states, there have been significant debates about them. As time passes, basic necessities of countries change regularly and either modification are seen on constitutions or new constitutions are written. As in the world, examining the history of Turkish Republic, it is seen that new constitutions were prepared or some amendments were held. Constitution studies started during Ottoman Empire period have continued in Turkish Republic period and 1921 Constitution, 1924 Constitution, 1961 Constitution and 1982 Constitution have been prepared in order. As there have been many modifications on those constitutions, basic modifications have been prepared on 1982 Constitution with the dates 1995, 2001 and 2010. Especially in 2010, there had been many debates before Referendum and significant modifications were made. Constitution Amendments were accepted at Referendum with great support. Being accepted after great debates before Referendum, basic changes at constitution amendment were new rights to employees, new receipt rights given to public and establishing Ombudsman. As a result of amendments, many articles restricting basic rights and freedom were changed and many negative results seen at European Court of Human Rights have been prevented. Despite the fact that there are some people having negative ideas about constitution modifications, it is seen examining the literature that many people have positive feelings about modifications. Key Words :Constitution, 1961 Constitution, 1982 Constitution, Constitutional Amendment, 2010 Referendum