Dil felsefesi ve düşünce bağlamında kelam ekollerinin söylem yapısı

Abstract

Đslâm Düsünce Geleneğinin ana eksenini olusturan `beyân ilimleri` ve builimlerden biri olan Kelâm ilmiyle beraber bu münbit alan hareketlilik kazanmıstır.Tedvin asrıyla beraber her ilim kendi üslup ve söylem kuralı üzerinden bir dil gelistirerekkendi tarihçesini olusturmustur. Söylem, düsünce, varlık ve dilsel yapı üzerindenolusturulan üst bir dil iken kelâmî söylem; ilahî söylemî, dil, düsünce ve varlık eksenindeakılcı bir sekilde ele alan söylem olarak tanımlanmıstır. Kelâmî söylem için, ilahî söylemve içeriğini akıl merkezli bir biçimde kendince doğru bir zemine oturtma çabasıdırdenilebilir. Bir iç disiplin ve tutarlılık dâhilin de kurulmaya çalısılan bu söylem, ilahîsöylemle insan aklının örtüstüğü, birbirini tamamladığı düsüncesiyle olusmaktadır. Bubağlamda, aklı vahye öncelemekten ziyade ikisini birbirini tamamlayan unsurlar olarakele alan kelâmî söylemî, aklı tanrılastıran rasyonalizmin bakıs açısından ayrı ele alıpdüsünmek gerekir. Söylemini olusturan ekollerin hareket noktası Kur'ân-ı Kerim olmaklaberaber bu düsünce sahiplerinden bazıları, kelâm meselelerini delillendirirken nassı,Kur'ân'ın bütünlüğünden kopararak Đlâhî Kelâmın evrensel mesajından uzaklasmıslardır.Bu hatadan kurtulmanın çaresi Kur'ân'ın anlam dünyasından hareket ederek modernkelâmî söylemin bütüncül ve birlestirici olmasına dikkat edilmeli ve Kur'ân'danmülhemle yeni bir kelâm söylem insâ edilmelidir.Anahtar Sözcükler: Dil, Düsünce, Kültür, Söylem, Felsefe, Dil Felsefesi, Felsefî Söylem, KelâmîSöylem, Kelâm Ekolleri, Ehl-i Sünnet, Mu'tezile.

This productive field has been facilitated its movement through Kalam andBeyanwhich makes up the main frame of Islamic Thought Tradition. With the tadween(tedvin) age, each science has made its own history on the basis of its own style and ruleof discourse. While discourse is a metalanguagewhich is made up on the basis ofthought,existence and linguistic structure, kalami discourse is defined as a discourse which handledivine discourse on the basis of language, thought and existence. We can say kalamidiscourse is an effort that state divine discourse and its context rightly and in a logicalway. This discourse which is tried to be made up within an interior discipline andconsistencyis made up with a thought of overlapping divine discourse and human mind,completing each other. In this context, we need to think kalami discourse whichdoesn'tprioritizemind and revelationand handlesthem as factorswhich complete each otherinadifferent wayunlikefrom the point of view of rationalism which makes mind god. Thestarting point of ecoles which make up this discourse is Quran al Kareem. However, whensome of those who have this thought prove thekalam issues, they have become distantfrom the universal message of the Quranby ripping Nass from the unity of the Quran. Toavoid this mistake, it should be paid attention to the fact thatKalami discourse needs to beintegrative and connective, alsobe erected a new kalami discourse by inspiring from theQuran.Key Words: Language, Thought, Culture, Discourse, Philosophy, Language Philosophy,Philosophical Discourse, Kalami Discourse, Kalam Ecoles Ahlas-Sunnah, Mu'tazila