İslam Hukukunda şüf`a

Abstract

Satılan bir akarı ortaklık veya bitişik komşuluk sebebiyle, müşteriden cebren alıp mülkiyete geçirmek olan şüf'anın meşruiyeti ile ilgili Kur'ân'da bir hüküm yoktur. Şüfânın meşruiyet delili Hz. Peygamber'in (s.a.v.) hadisleri ile ümmetin icmasıdır. Şüf'a hakkı, kişinin kendi mülkü üzerindeki tasarruf yetkisini sınırlayan meşru bir müessesedir. Bu hakkın meşru kılınış gayesi de bireyler arasındaki muhtemel zararı önlemektir. Şüf'a hakkının sebebi, malın kendisinde ortaklık, irtifak haklarında ortaklık ve bitişik komşuluktur. Hanefiler'e göre şefîiler arasındaki derece farkı, sebebin kuvvetine dayanır ve aynı gruba ait şefîiler, meşfu malı aralarında eşit paylaşırlar. Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelîler'e göre ise şüf'a hakkının tek sebebi vardır ve şefîiler, meşfu malı ana maldaki hisse oranına göre paylaşırlar. Cumhura göre şüf'a sadece taşınmazlarda olur. Taksim edilemeyen malların şüf'a konusu olup olmaması ise âlimlerin şüf'anın amacından ne kastettiklerine göre değişir. Şefîin, satımı haber alır almaz şüf'a talebinde bulunması gerekir. Aksi halde şüf'a hakkını kullanamaz. Şefî, şüf'a hakkını talep etmeden ölürse şüf'a hakkı ortadan kalkar. Şüf'a hakkının vârislere geçip geçmeyeceği konusunda ise ihtilaf vardır. Meşfû malda kendiliğinden meydana gelen ziyadeler müşterinin; insan fiili ile meydana gelen ziyadeler ise bedeli karşılığında şefîin olur.Anahtar Sözcükler: Şüf'a, Şefî, İrtifak hakları.

In Quran there is no stipulation about the legitimacy of preemption which forcibly taking customers property in the case of mite partnership and adjacent neighborhood. In Islam evidence of legitimacy of preemption right by the hadith of Hz. Prophet (Mohammad) (s.a.v.) to his obedient. Pre-emption is a legitimate institution that bring limits to person's authority on their property and the purpose of this prevent possible disservice between individuals. reason for pre-emption partnership itself, adjacent neighborhood and easements (irtifak) According to the Hanafi school, Sefik's rights not based on shares actually it is based on reasons thus Şefik belonging to the same group Mesfin (meşfu mal) share equally between them but in Maliki, Shafi'i, and Hanbali schools Sefiks shares Mesfin according to their shares in the main property. According to cumhurun preemption is only occur in immovable property and the purpose of division varies among scholars in preemption issues. Sefik, gets know the sale news of property and immediately must make a request to the pre-emption Otherwise cannot use pre-emption. If Sefik dies without demanding the preemption, preemption fall into oblivion. There is dispute believe passing of preemption on to heirs. Meşfû goods, they luminous occurring spontaneously, luminous become the rights of Sefik. Customer's pre-emption indefectible on saving from his previous Mesfin but the next savings from the preemption request is defective. The fraud is done to reduce the legitimate right of preemption is not permissible.Keywords: Preemption, Easements