Kamu düzeni adına uygulanan cezalarda fukahanın rolü (Mihne Dönemi)

Abstract

İslam tarihinin en acı tecrübelerinden biri olan Mihne döneminde kamu düzeni gerekçe gösterilerek uygulanan cezaların ele alındığı bu çalışma bir giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş kısmında konunun önemi, amacı, kapsamı, yöntemi ve kaynaklarına dair açıklamalara yer verilmiştir. `Kamu düzeni` kavramının mahiyeti ve tarihi süreci hakkında malumat verilen birinci bölümde Cahiliyeden itibaren Abbasîlere kadar olan dönemde kamu düzeni anlayışı tespit edilmeye çalışılmış ve ardından İslam hukuk literatüründe bu kavramla bağlantılı olan kurum (hisbe ve şurta teşkilatı, Hacc emirliği) ve kavramlar, tarihi örnekleriyle birlikte ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Mihne sürecinin tarihi arka planı hakkında kısaca bilgi verilmiş ve bu süreçte etkili olan bir takım yönetici, kadı, fakih ve toplumun ileri gelenlerinin biyografilerine yer verilmiştir. Ardından halku'l-Kur'ân meselesinin siyasal bir araç hâline getirilmesi ve yargılamalardaki rolü incelenmiştir. Sonuç kısmında da genel bir değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mihne, Ceza Hukuku, Kamu, Kamu Düzeni, Fukahâ, Kadı

This study which is dealed with the punishments that were carried out by being showed as a reason of public order consists of introduction, two sections and result section. In introduction, it has been given place to the importance, aim, content method of the subject and explanations of sources. In first section which is informed about historical process and esense of the concept `Public Order`, in the term from the days at ignorance to Abbasiler, comprehension of public order has been tried to identify and than the societies (hisbe and şurta organisation, pilgrimage emirate) and concepts which are connected to this concept in İslamic law literature have been taken place with historical examples. In te second section, it has been informed shortly about historical background of minha process and the biographies of managers, kadi, scribes and notables society that are affective in this process have been explained. Then, the matter of `halku'l-Kur'ân` being a political implement and the role in judgements have been examined. İn the section of result, a general evaluation has been done.Keywords: Mihna, Criminal Law, Public Order, Fuqaha, Kadı