Teftâzânî ve Sa`dînî adlı şerhi

Abstract

Teftâzânî'nin Sa'dînî adlı şerhi, Zencânî'nin sarf ilminde telif ettiği meşhûr et-Tasrîfu'l-'izzî adlı risale üzerine yazılmıştır. Söz konusu eser üzerine onlarca şerh yazıldığı halde hiçbirisi Teftâzânî'nin ilk telifi olan Sa'dînî kadar şöhret kazanamamıştır.Sarf konularını son derece ilmî bir uslûpla sunması, çok basit görünen konuları bile diyalektik yöntemler kullanarak çeşitli yönleri ile analiz etmesi, sarf kaidelerini çok sayıda illetlerle izah etmesi ve metne yöneltilebilecek eleştirileri mantıkî delliller kullanarak bertaraf etmesi Sa'dînî adlı şerhin en dikkat çekici özelliklerindendir. et-Tasrîfu'l-'izzî metni içinde geçen tanım ve kurallar, Sa'dînî'de genişletilerek açıklanmış; eksik bırakılan konular tamamlanarak meselenin doğru biçimde kavranılması sağlanmıştır. Yine şerhte yer alan tartışmalı konular son derece objektif bir yaklaşımla değerlendirilmiş; çoğu zaman görüşler arasında tercihte bulunulmuş olsa da bazen özgün görüşler de ortaya konmuştur. Şerhte, ihtilaflı konularla ilgili verilen şâhid örnekler çoğu zaman şiir, Kur'ân-ı Kerim âyetleri ve kısmen hadislerden oluşurken, sarf kurallarının anlaşılması için verilen örnekler genelde yalın kelimelerden oluşmaktadır.Anahtar sözcükler: Arap Dili, Sarf, Teftâzânî, Sa'dînî, Sa'diyye, et-Tasrîfu'l-'İzzi, Zencânî, Medrese, Şerh, illet.

Taftâzânî's `Sa'dînî `commentary which he wrote in the field of Morphology is a work on the nature of written famous text called Zencânî's Tasrîfu'l-Izzie. Although many commentaries were written on this text, they all never became famous than the first work of Taftâzânî's `Sa'dînî `commentary.Even though `Sa'dînî` is the first work of Taftâzânî, it has extremely provided Morphology issues in a scientific manner and it is the most striking feature of the work to analyze issues appears very simple by using a variety of dialectical methods, and answer with logical evidences to eliminate the criticism that can be directed to text and be explained by using a large number of Morphology rules.The definitions and rules described in Tasrîfu'l-Izzie text are explained by expanding in the work and the cases which were left incomplete, are ensured to be understood correctly. Controversial issues in the work are evaluated with a very objective approach, and often have been made in the choice between opinions, though sometimes also demonstrated the unique opinions. In this work, the witness examples given regarding controversial issues are composed often poetry, Quran verses and partially hadiths; the examples given for the understanding of Morphology rules consist mainly of simple words.Keywords: Arabic Language, Morphology, Taftazani, Sa'dînî, Sa'diyyah, Tasrîfu'l-Izzie, Zencânî, Madrasah, Commentary, Reason