Arap gazeteci Selim Faris`in hayatı (1826-1908), faaliyetleri ve sosyal çevresi

Abstract

Bu tezin konusu, II. Abdülhamid döneminde İstanbul, Kahire ve Avrupa'da faaliyet gösteren Arap gazeteci Selim Faris'tir (1826-1908). Faris'in gazeteleri, faaliyetleri ve sosyal çevresi onun on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında aktif olan çok kimlikli bir aydın olduğunu göstermektedir. İlk olarak 1870'lerde İstanbul'da, babası Ahmet Faris'in gazetesi el-Cevâib'in yöneticiliğini üstlenmiştir. Gazetesinin kapatılmasından sonra gittiği Kahire'de (1885-87) ise muhalifliği daha çok ortaya çıkmaya başlamıştır. Daha sonra Londra'da Sultan Abdülhamid karşıtı muhalefete devam etmiştir. Hürriyet (1894-97) gazetesi Londra'daki muhalif yayınların öncüsü olmuştur. Faris ve çevresindekiler Avrupa'da örgütlenmeye başlayan ilk dönem muhalif yapılanmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma Selim Faris'in entelektüel çevresi ve ilişkiler ağını da göz önüne alarak onu bütünüyle anlatmayı amaçlamıştır. Birçok çalışma Faris'in meşrutiyeti savunan ve II. Abdülhamid yönetimini eleştiren muhalif tarafının 1890'da Londra'da iken ortaya çıkmış olduğu üzerinde dursa da bu tez, onun Londra'dan evvel de Osmanlı hükümetine muhalif bazı yayın faaliyetleri ve çevrelerle ilişki içerisinde olduğunu göstermektedir.

This thesis deals with the Arab journalist Selim Faris (1826-1908) who was active in Istanbul, Cairo and Europe during the reign of Abdülhamid II. Faris' newspapers, intellectual activities and social environment show that he was in the second half of the nineteenth century an intellectual of multiple identities. He first took over his father Ahmed Faris' newspaper el-Cevâib in Istanbul during the 1870s. After the closure of the newspaper by the government he went to Cairo (1885-1887) where his oppositional character started to emerge. Later, in London, he continued his opposition against Sultan Abdulhamid's reign. His newspaper, Hürriyet (1894-7), was the pioneer of dissident publications in London. Faris and his social circle in London is regarded now as one of the first Ottoman oppositional groups in Europe. This study aims to describe Selim Faris' activities within his social and intellectual network. Although current literature dwells on Faris' pro-constitutionalist opposition to Sultan Abdulhamid II. administration in London during 1890s, this study shows that he was involved in some oppositional publications and circles before these dates.