1826 akkirman antlaşması (sebepleri-müzakereleri-tahlili-tatbiki)

Abstract

Bu tezin konusu, 7 Ekim 1826'da Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan Akkirman Antlaşması'nın meydana gelişindeki sebepler, müzakere faaliyetlerinin yürütülüşü ve bunun sonucunda imzalanan antlaşma metninin tahlili ve tatbikidir. Bu doğrultuda, Osmanlı Devleti'nin 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl başlarındaki zafiyet hali değerlendirme konusu olacak ve zaman aralığı olarak 1792 Yaş Antlaşması'ndan 1829 Edirne Antlaşması ile biten süreç ele alınacaktır. 5 Nisan 1826'da Çar Nikola tarafından gönderilen ültimatomla Rusya, 1812 Bükreş Antlaşması maddelerinin yerine getirilmediğini, bu maddelerin görüşülmesi amacıyla sınıra murahhaslar gönderilmesini talep etti. İç ve dış sorunlarının yoğunluğu sebebiyle, Rusya'nın bu taleplerini kabul etme dışında başka seçeneği kalmayan Osmanlı Devleti, Akkirman'a murahhas olarak Hadi Efendi ve İbrahim İffet Efendi'yi gönderdi. Akkirman'da Rus murahhaslar Vorontsov ve Ribeaupierre ile iki ay boyunca devam eden müzakerelerin sonunda şartları Bükreş Antlaşması'ndan daha ağır yeni bir antlaşma imzalandı. Bizzat II. Mahmud'un Akkirman Antlaşması'nın zaman kazanmak amacıyla yapıldığını belirtmesi, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sebeplerinden biri sayıldı. 6 Temmuz 1827 Londra Protokolü ve 20 Ekim 1827 Navarin Faciası neticesinde Osmanlı tarafından fesih olunan ve tam olarak uygulanamayan Akkirman Antlaşması'nın tamamen uygulanması 1829 Edirne Antlaşması ile oldu. Nitekim Edirne Antlaşması'nın ana maddeleri doğrudan Akkirman'a atıfla düzenlenmekteydi. Burada özet olarak sunulan olaylar tamamen arşiv belgeleri, çoğunlukla da Hatt-ı Hümâyûn tasnifi kullanılarak açıklanmıştır. Kullanılan bu arşiv belgelerinin yanında konuya ilişkin çalışmalardan da yararlanılarak, eksikler itmam ve yanlış bilgilerin de tashih edilmesi cihetine gidilmiştir.Anahtar Kelimeler: Akkirman Antlaşması, Çar I. Nikola, II. Mahmut, Bükreş Antlaşması, Hadi Efendi, İbrahim İffet Efendi, Mihail Semenovich Vorontsov, Alexander de Ribeaupierre, Navarin Faciası

The subject of this thesis is the realization of the Akkirman Agreement signed between Russia and the Ottoman State on 7 October 1826, the conduct of the negotiation activities and the analysis and application of the text signed as a result of these activities. In this direction, the weakness of the Ottoman Empire at the end of the 18th century and the beginning of the 19th century will be the subject of investigation. Especially, the period between 1792 Treaty of Jassy and 1829 Treaty of Adrionaple will be discussed. With the ultimatum sent by Tsar Nicholas on April 5, 1826, Russia said that the Treaty of Bucharest of 1812 was not fulfilled, and requested that the delegates to be sent to the border to discuss these substances. Due to the intensity of internal and external problems, the Ottoman Empire, who had no choice but to accept Russia's demands, sent Hadi Effendi and İbrahim İffet Effendi as delegates to Akkirman. At the end of the two-month negotiations with the Russian delegates Vorontsov and Ribeaupierre in Akkirman, a more severe treaty than the Bucharest Treaty was signed. Mahmut the second's declaration that Akkirman Agreement signed in order to save time was considered one of the causes of 1828-1829 the Ottoman-Russian War. 6 July 1827 The London Protocol and the October 20, 1827 Navarino Treaty resulted in the full implementation of the Akkirman Treaty, which was terminated by the Ottoman Empire and could not be fully exercised. As a matter of fact, the main articles of the Adrionaple Treaty were arranged directly with reference to Akkirman. The abstracts presented here are explained in full by archival documents, mostly by using the Hatt-i Humayun classification. In addition to these archival documents, the missing or incorrect information is corrected by taking advantage of the secondary sources.Keywords: Treaty of Akkirman, Tsar Nikola the first, Mahmut the second, Treaty of Bucharest, Hadi Effendi, İbrahim İffet Effendi, Mihail Semenovich Vorontsov, Alexander de Ribeaupierre, Navarin Disaster