İdrar yolu enfeksiyonu saptanan çocuklarda üriner sistem anormallikleri

Abstract

İdrar yolu enfeksiyonları (İYE), çocukluk çağında sık görülen önemli bir hastalık nedenidir. İYE, çocuklarda en sık karşılaşılan ikinci enfeksiyon ve en sık görülen genitoüriner hastalıktır. İnsidansı kızlarda 3-28/1000, erkeklerde ise 1.5-7/1000 olarak bildirilmektedir. İYE'leri üriner sistemin (ÜS) anatomik malformasyonları ile birlikte olabilir. Çocukluk çağında geçirilen üst üriner sistem enfeksiyonları böbrek hasarlanması, ileri dönemlerde hipertansiyon ve böbrek yetmezliği için önemli bir risktir. Son 30-40 yılda çocukluk çağı İYE'lerinin patogenez ve doğal seyri ile buna bağlı renal parankimal hasara predispozan faktörler daha iyi bilindiğinden akut morbidite ve uzun dönem sekelleri en aza indirmek için hızlı, uygun ve detaylı bir inceleme gerekmektedir. Özellikle tekrar eden ve altında vezikoüreteral reflü, obstrüksiyon gibi anatomik bozuklukların olması ciddi komplikasyonlar açısından önemlidir. Ülkemizde tekrarlayan İYE'ye bağlı kronik böbrek yetmezliği halen önemli yer tutmaktadır. Bu nedenle hastaların erken tanı ve tedavisi ile renal hasar önlenebilir veya azaltılabilir. Bu çalışmada Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji polikliniğine 2010-2014 yılları arasında İYE tanısı ile başvuran 0-18 yaş arasındaki toplam 120 hastada saptanan üriner sistem anormallikleri retrospektif olarak incelendi. Çalışmada çocuklarda İYE'nin risk faktörleri, etiyolojisi, klinik bulguları, etkenleri, eşlik eden patolojileri ve İYE'de görüntüleme yöntemlerinin rolü araştırıldı. Hastaların %77.5'i kız %22.5'i erkekti. Kız hastalar için yaş ortalamaları 9.5±3.75 yıl erkek hastalar için yaş ortalamaları 7.12±5.24 yıl idi. Hastaların aile öyküsü incelendiğinde %16.7 hastaların anne ve kardeşlerinde İYE saptandı. En sık ilk İYE geçirme yaşı 1-5 yaş arasında olup %46.7 oranında saptandı. Hastaların takip süresi en sık %43.3 oranında 1-3 yıl arasında tespit edildi. 1-5 arası ateşli İYE atak sayısı en sık olup hastaların %72.4'ünde gözlendi. 5-10 arası kültür pozitif İYE atak sayısı en sık olup %93.4 idi. 1-5 arası piyelonefrit atak sayısı en sık olup %55.8 idi En sık %69.8 oranıyla E.coli etken patojen olarak tespit edildi. Kültürlerde üreme sayısı en fazla sayıda olan patojen E.coli olarak saptandı. En sık tespit edilen ultrasonografi (USG) bulgusu pelvik ektazi olup sağ tarafta %37.2 sol tarafta %28.9 olarak saptandı. En sık bulgu olarak Dimerkaptosüksinik asit (DMSA)'da hipoaktif alanlar saptanırken, 7 hastada (%5.7) sağ tarafta, 13 hastada (%10.7) sol tarafta bulgular tespit edildi. Hastalarda en sık Grade IV vezikoüreteral reflu (VUR) varken sağ taraf 7 hastada (%5.8), sol taraf 4 hastada (%3.3) tespit edildi. Hastaların ortalama sağ glomerüler filtrasyon oranı (GFR)'ları % 34.23, sol GFR'ları % 44.47, total GFR'leri %78.73 olarak hesaplandı. En sık kullanılan antibiyotik trimetoprim-sülfometoksazol 61 hasta (%49.5) tarafından kullanılmıştır. Trimetoprim-sülfometoksazol 6-9 ay arasında en sık kullanılan antibiyotik olup %19.4 oranındadır. En sık işeme disfonksiyonu bulgusu çömelme ve idrarını tutma olup hastaların %49.2 oranında tespit edildi. Hastalarda idrar yolu enfeksiyonuna ilave tanı olarak en sık %27.5 oranında VUR saptanmış olup nörojen mesane %5.8 oranında, işeme disfonksiyonu %5.8 oranında tespit edildi. Sonuç olarak yineleyen İYE'si olan çocuk hastaların nisbeten yüksek renal skarlanmasının gelişmesinden ötürü erken evrede tanı, etkili tedavi ve düzenli takiplerin uzun dönem komplikasyonlarını yüksek oranda azaltması açısından büyük önem taşır.Anahtar kelimeler: İdrar yolu enfeksiyonu, Çocukta üriner sistem anormallikleri, Ultrasonografi (USG), Voiding sistoüretrografi (VCUG), Vezikoüreteral reflü (VUR)

Urinary tract infections are important causes of diseases in childhood. They are second most common infectious diseases and genitourinary diseases in children. Their incidences have been reported as 3-28/1000 for female and 1.5-7/1000 for male. urinary tract infections may be seen associated with anatomic malformations of urinary system. Experiencing upper urinary system infections is a significant risk factor for development of renal scar formation, renal failure and hypertension. In recent 30-40 years pathogenesis and natural course of childhood urinary tract infections and predisposing factors for parenchymal damage have been well understood, and in order to decrease acute morbidity and long term sequelaes, most suitable and detailed investigations are required. Especially recurrent urinary tract infections and underlying anatomic disorders including vesicouretheric reflux and obstruction are significant in terms of serious complications. In our country chronic kidney failure related to urinary tract infections is still very important. So by early diagnosis and treatment of patients renal damage may be prevented or decreased.In this study urinary tract infections identified in 120 patients applied to Pediatric Nephrology Clinic of Dicle University Medical School between 2010-2014 years were retrospectively investigated. In present study risks, etiology, clinical findings, factors, accompanying patologies and imaging technics of urinary tract infections were investigated. 77.5% of patients were male and 22.5% of patients were female. The mean age for female patients was 9.5±3.75 and for male this was 7.12±5.24 years. In anamnesis of these patients urinary tract infection was determined in 16.7% of mother and siblings. The most common urinary tract infection experiencing ages were between 1-5 years with the percentage of 46.7%. Follow up duration of patients was frequently between 1-3 years with the frequency of 43.3%. Number of febrile urinary tract infections between 1-5 times was the most frequent and was found in 72.4% of patients. Culture positive urinary tract infection attack number between 5-10 times and was seen with the percentage of 93.4%. Pyelonephritis attacks number between 1-5 times was with the percentage of 55.8%. E.Coli was identified as the most frequent organism with the percentage of 69.8% E.Coli in ürine cultures. The most frequent ultrasonography finding was pelvic ectasy with the percentage of 37.2% at right side and 28.9% at left side. As being determined the most frequent finding, hypoactive areas in DMSA were reported in right side of 7 patients with the percentage of 5.7% and in 13 patients with the percentage of 10.7%. Patients had Grade IV vesicouretheric reflux most frequently and this was determined in right side for 7 parients (5.8%) and in left side for 4 patients (3.3%). The glomerular filtration rate of patients for right side was calculated as 34.23%, for left side 44.47% and for total 78.73%. Most frequently used antibiotics, trimetohprim+sulfometoxazol, was used by 61 patients (49.5%). Between 6-9 months trimetohprim+sulfometoxazol was the most used antibiotic with the percentage of 19.4%. The most frequent voiding dysfunction findings were squatting down and urinary retention, determined at an average of 49.2%. As an additional diagnosis to urinary tract infection vesicouretheric reflux (VUR) was determined most frequently with the percentage of 27.5%, and neurogenic urinary bladder and voiding disfunction were identified with the percentage of 5.8%.In conclusion, because of developing renal scar in increasing proportionts, in children with recurrent urinary tract infection, effective treatment and regular follow up in early periods are very important for decreasing long term complications.Key Words: Urinary tract infection, Urinary system abnormalities in child, Ultrasonography (USG), Voiding cystourethrography (VCUG), vesicouretheric reflux (VUR).