607 nolu Diyarbakır Şer`iyye Sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1255-1257/M.1839-1841)

Abstract

Şer'iyye sicilleri, Osmanlı tarihçiliği açısından temel başvuru kaynakları olup kendi dönemlerine ayna tutan kaynaklardır. Osmanlı döneminin sosyal, iktisâdî, kültürel, idârî ve teşkilat yapısına dair birinci elden belgelerdir.80 sayfadan ibaret olan 607 Nolu Diyarbekir Şer'iyye Sicili, Hicri 1255-1257/ M. 1839-1841 yılları arasında ve ekseriyetle Amid'de meydana gelen çeşitli konulardaki hadiselere dair belgeleri içermekte olup bu çalışmanın esasını teşkil ediyor.Bu çalışmada, öncelikli olarak Osmanlı şer'î mahkemeleri ile bu mahkemelerin tarihi seyri ve görevlileri hakkında kısaca bilgiler verilip burada alınan kararları ihtiva eden sicil kayıtları ile ilgili hususlar özet halde verilmiştir. Daha sonra Diyarbekir Eyâleti merkez kazası Amid mahkemesi'nde tutulan 607 numaralı şer'iyye sicilinin transkripsiyonu yapılmıştır. Son kısımda ise bu defterde yer alan bilgiler esas alınarak bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.Anahtar KelimelerOsmanlı Devleti, Diyarbakır, Kadı, Şer'iyye Sicili, Şer'iyye Mahkemesi

The records of sharia courts are the essential reference source and hold a mirror to their own period in terms of Ottoman historiography. They are the firsthand documents on the social, economic, political, cultural, administrative and organizational structure of the Ottoman period.607 No. Diyarbakir Sharia Court Records, composed of 80 pages, deal with various events taking place in especially Amid between Hijri 1255-1257/Gregorian 1839-1841 and form the basis of this study.In this study, a brief information was given on primarily Ottoman Sharia Courts and their history, officials and records containing the decisions taken there. Then Diyarbakir Sharia Court Records number 607 kept in the central town, Amid, of the Diyarbekir province were translated. In the last part of the study, an evaluation was made, based on the information in the records.KeywordsThe Ottoman Empire, Diyarbakir, Judge, Court Records, the Sharia Court.