عبدالقاهر البغدادي وموقفه من الفرق الإسلامية

Abstract

Bu çalışmayı, bütün islamî ilimlerde özellikle de İslam mezhepleri alanında uzman olan Abdülkâhir el-Bağdâdî'nin görüşlerini ortaya koymak için hazırladık. Abdulkâhir el-Bağdadî'nin metot olarak ilk önce mezheplerin önde gelen kişileri ve görüşlerini açıklaması daha sonra bu görüşleri tahlil ve tenkide tabi tutması son olarak da islam mezhepleri alanında takip ettiği yönteme uygun olarak söz konusu mezhepler hakkında yargılamalarda bulunması, onu bu alanda farklı kılmaktadır.Birinci bölümde şeyh Abdülkâhir el-Bağdâdî'nin hayatını, nesebini, ilmi çalışmalarını, eserlerini, hocalarını, öğrencilerini ve âlimlerin onun hakkındaki methiyelerini ele aldık.İkinci bölümde onun İslam mezhepleri alanında izlediği metodunu, tasnifini ve kullandığı önemli kaynakları ortaya koyduk. Bunula beraber `Ümmetin fırkalara ayrılması` hadisini irdelemeye çalıştık. Hiç şüphesiz el-Bağdadî, görüşlerinin ispatında Kur'an-ı Kerim, Hadis-i Şerif, İcma, Kıyas gibi nakli ve akli kaynaklara başvurmuştur. Bu bakımdan el-Bağdadî, Peygamberimizin (s.a.s) `Ümmetin fırkalara ayrılması` hadisi çerçevesinde İslam mezheplerini taksim etmiştir. Yine bu bölümde el-Bağdadî'nin Rafizî, Haricî. Mürcie, Kaderiyye (Muʻtezile), Neccariyyeve Naciyye'den saydığı fırkaları açıklamaya çalıştık.دÜçüncü bölümde fırkaların ortaya çıkış sebepleri ve tasnifi açısından el-Bağdadî ile imam el-Eşari, eş-Şehristani, İbn Hazm, el-İsfarayini gibi diğer kelam imamlarının metotlarını karşılaştırdık. Yaptığımız bu karşılaştırmada el-Bağdadî'nin metodunun, imam el-Eşari'nin metoduna yakın olduğu ve eserlerinde buna işaret eden görüşlerinin mevcut olduğunu müşahede ettik. Bununla beraber el-Bağdadî'nin öğrencisi olan el-İsfarayini'nin, hocasının görüşlerinden etkilendiğini gördük. Sonuç bölümünde ulaştığımız önemli neticeleri arz etmeye çalıştık.

We prepared this study to put the ideas of Abdulqahir al-Baghdadi who is the author in Islamic sciences especially in Islamic sects. Abdulqahir al-Baghdadi firstly explains the leading figures of the sects and their opinons then subjects them to analysis and criticism and he finally judges these sects in accordance with the method he followed and his these practices makes him diferent in this field.In the first part, we have discussed the life of Abdulqahir al-Baghdadi, his family lienage, his scientific works, his works, his teachers, his students and paises by scholars about him.In the second chapter, we have presented the sources, the classification and the important sources that he used in the field of Islamic sects. We have tried to examine the hadith of `the separation of the Ummah to the sects`. Undoubtedly Abdulqahir al-Baghdadi applied to mental and narrative sources such as the Qur'an, Hadith-i Sharif, Icma, and Qıyas to prove for his views. In this regard, Abdulqahir al-Baghdadi clasiffies Islamic sects in the framework of the hadith of `the separation of the Ummah to the sects`. In this chapter, we tried to explain the sects,رRafidi, Khwarij, Murcie, Qadariyyah (Mutazilah), Najjariyyah, Najiyyah who accepts al-Baghdadi again.In the third chapter, we have compared the methods of al-Baghdadi and other Qalam imams such as imam al-Asari, as-Sahristani, Ibn Hazm, al-Isfarayini in terms of the reasons for their rising and their classification. In this comparison, we have made it clear that al-Baghdadi's method is close to the method of imam al-Asari and there are views pointing to it in his works. At the same time, we have seen that Al-Isfarayini who is the student of al-Baghdadi, has been influenced his scholar's views. We have tried to present important conclusions in the conclusion chapter.