İkizlerde algılanan ebeveynlik biçimlerinin erken dönem uyumsuz şema yapılanmasında ve felaketleştiren bilişler üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

Çalışmanın amacı algılanan ebeveynlik biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar ve felaketleştiren bilişler arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu bağlamda araştırmada ebeveynlik biçimleri ile erken dönem uyumsuz şema alanları ve ebeveynlik biçimleri ile felaketleştiren bilişler arasındaki ilişki Pearson Korelasyon Analizi ile değerlendirilmiştir. Ayrıca felaketleştiren bilişlerin sosyo-demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ile yürütülmüştür. İstatistiksel analizler klinik olmayan örneklemden rastgele ve kartopu örnekleme yöntemiyle seçilmiş 70 ikiz katılımcı üzerinden gerçekleştirilmiştir. Ölçme araçları olarak Young Ebeveynlik Ölçeği (YEBÖ), Young Şema Ölçeği – Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3) ve Felaketleştiren Bilişler Ölçeği (FBÖ) kullanılmıştır.Elde edilen bulgulara göre, tek yumurta ikizlerinde sosyal felaketler için çalışanların puanları öğrencilere göre daha yüksektir. Anneye yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerinden kuralcı/kalıplayıcı, küçümseyici/kusur bulucu, duygusal bakımdan yoksun bırakıcı, aşırı koruyucu/evhamlı, koşullu/başarı odaklı, kötümser/endişeli, cezalandırıcı, değişime kapalı/duyguları bastıran ile erken dönem uyumsuz şema alanları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Anneye yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerinden kuralcı/kalıplayıcı, sömürücü/istismar edici, aşırı koruyucu/evhamlı, koşullu/başarı odaklı ile felaketleştiren bilişler arasında anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Ek olarak, babaya yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerinden kuralcı/kalıplayıcı, küçümseyici/kusur bulucu, duygusal bakımdan yoksun bırakıcı, aşırı koruyucu/evhamlı, koşullu/başarı odaklı, kötümser/endişeli, değişime kapalı/duyguları bastıran ile erken dönem uyumsuz şema alanları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Babaya yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerinden duygusal bakımdan yoksun bırakıcı, aşırı koruyucu/evhamlı, kötümser/endişeli ile felaketleştiren bilişler arasında anlamlı ilişkiler gözlenmiştir.Anahtar kelimeler: algılanan ebeveynlik biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar, felaketleştiren bilişler

The aim of this study is the examination of the correlation between perceived parenting styles, early malaptive schemas and catastrophic cognitions. A correlation is evaluated via Correlation Analysis. Besides, the dependence between socio-demographic variables and catastrophic cognitions is executed by one-way ANOVA method. The series of statistical analysis are done with 70 twin participants who are chosen randomly using nonclinical and snowball sampling. Young Parenting Inventory (YPI), Young Schema Questionnaire – Short Form 3 (YSQ-SF3) and Catastrophic Cognitions Questionnaire (CCQ) are used to collect the data in the research.According to findings, the scores are higher for working pairs compared to students, in context of social catastrophies for identical twins. Perceived parenting styles in terms of mothers such as rule-based, insulting, emotionally depriver, over-protective, success-oriented, pessimistic, punisher, emotionally suppressive subfields are correlated with early malaptive schema areas and such as rule-based, abusive, over-protective, success-oriented are correlated with catastrophic cognitions. Additionaly, perceived parenting styles in terms of fathers such as rule-based, insulting, emotionally depriver, over-protective success-oriented, pessimistic, emotionally suppressive subfields are correlated with early malaptive schema areas and such as emotionally depriver, over-protective, pessimistic subfields are correlated with catastrophic cognitions. Key words: perceived parenting styles, early maladaptive schemas, catastrophic cognitions