Esma Ocak`ın romanları üzerine bir inceleme

Abstract

Yenileşme dönemi Türk edebiyatının en önemli yazın türlerinden biri olan ve Türkiye'nin yakın tarihine ışık tutan bilgi kaynaklarından biri de romanlardır. Romanlar, tarihi aydınlatmakla birlikte tarihi süreç içerisinde gelişen sosyal ve kültürel değerlerin ortaya koyulması açısından da önemli bir yere sahiptir. Romanlarında tarihsel süreçle birlikte toplumun geçmişten günümüze gelen sosyal ve kültürel değerlerini ve toplumda yaşanan problemleri ciddi bir sorumluluk bilinciyle işleyen romancılardan biri de Esma Ocak'tır.Bu çalışmada 1980'li yıllardan itibaren edebiyat dünyasına adım atan Esma Ocak'ın Kervan-Servan, Kuyudaki Ses, Muş Gürcüsü Destanı, Kadınlar Mektebi, Duvar İçindeki Diyar(Diyar-Be-Kir) ve Münire romanları, tematik ve yapısal özellikleri tespit edilerek klasik metin tahlili yöntemiyle incelenmiştir. Esma Ocak, kendi yaşamı ve yakın çevresinde yaşanan olaylardan yola çıkarak konusunu köy, oba hayatı, köylü-şehirli çatışmasından alan eserler ortaya koymuştur. Olayları roman başkişilerinin etrafında kurgulayan Esma Ocak, romanlarında kadın-erkek eşitliği, oba ve köy hayatı, yakın ve uzak tarihimize ait sosyal ve kültürel değerleri ele alır. Bilhassa Kervan- Servan ve Muş Gürcüsü Destanı romanlarında oba ve köy hayatını, talan hadiselerini ve obaların yağma edilmesini konu alır. Zor şartlarda yaşamlarını sürdüren obalıların içine düştükleri durumlara neredeyse bütün romanlarında yer verir. Kuyudaki Ses romanında köylü-şehirli çatışması ve kadın-erkek eşitliği konularını işleyen Ocak, sınıfsal ve kültürel farklılıkların yaşandığı toplumsal çatışmalara değinir. Yozlaşan ve bozulmaya yüz tutan aile kurumu üzerine eğilerek vakanın önemini vurgular. Kadınlar Mektebi romanında seksenli yıllarda aile kurumu ve ahlaki değerlerden uzaklaşan feminist anlayışı, yozlaşmış tipler kullanarak eleştirir ve toplumun ahlak değerlerine uygun bir feminizm anlayışı geliştirerek fikirlerini roman kahramanları aracılığı ile eserlerine yansıtır. Tarihi roman sınıflandırmasına dâhil edebileceğimiz Duvar İçindeki Diyar ve Münire romanlarıyla da Esma Ocak, yakın ve uzak tarihimize ışık tutarak bilinçli, tarihi ve kültürel değerlerine bağlı nesiller yetiştirmenin uğraşını vererek eserlerini bu amaçla kaleme alır.

One of the most important kinds of new era Turkish literature and one of knowledge resources which shed light on the recent history of Turkey are novels. Novels illuminates the history as well as they have an important place in terms of manifesting social and cultural values which developed in historical process. One of the novelists who depict the social and cultural values from the past to the present with historical processes and the problems of the society with a serious sense of responsibility in her novels is Esma Ocak. In this study, the thematic and structural features of novels of Esma Ocak who stepped into the literary world in 1980s -Kervan-Servan, Kuyudaki Ses, Muş Gürcüsü Destanı, Kadınlar Mektebi, Duvar İçindeki Diyar (Diyar-Be-Kir) and Münire- were identified and the novels were investigated through classical text analysis.Esma Ocak produced novels which took their topics from village, nomad life, peasants-urban conflict inspired from her own life and events in her immediate environment. In Ocak's novels in which events are staged around the main characters, male-female equality, urban and village life, social and cultural values of our near and distant history are discussed. Esma Ocak depicted urban and village life, looting incidents and urban pillages in the novels Kervan- Servan and Muş Gürcüsü Destanı. She gives place to the conditions of urban people while surviving their lives in difficult situations. Ocak depicts the topics of peasant-urban conflict and gender equality in her novel Kuyudaki Ses and she touches on social conflicts where cultural differences are experienced. She emphasizes the importance of degenerated and deteriorated face of family institution by leaning over it. In the novel Kadınlar Mektebi, she criticizes institution of the family in the eighties and feminist perspective that departed from moral values by using the corrupt types and she reflects her ideas to her novels through heroes by improving a type of feminism suitable for society's moral values. With the novels Duvar İçindeki Diyar and Münire which can be classified as historical novels, Esma Ocak writes her novels with the purpose of shedding light on our near and far history and educating generations conscious, attached to historical and cultural values.