Türk romanında din ve inanç algısı (1897-1908)

Abstract

Tanzimat'tan II. Meşrutiyetin ilanına kadar yazılan birçok romanda din ve inanışlara yer verilmiş, insanların dini algılayışları çeşitli şekillerde yansıtılmıştır.Yenileşme dönemi Türk edebiyatı; diğer bir deyişle Tanzimat dönemi Türk edebiyatıyla başlayan çeviriler ve onları takip eden roman yazmaları, Servet-i Fünûn, Fecr-i Ati, Milli edebiyat ve Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Dinin ve inanışların büyük rol oynadığı bir toplum olan Osmanlı toplum yaşayışındaki din ve inançlar da romanlarda yansımasını bulmuştur. Türk romanında Din ve İnanç Algısı adını verdiğimiz bu çalışmamızı 1897'den başlatarak 1908'e yani II. Meşrutiyetin ilanına kadar sınırladık. Bu çalışmamızda amacımız bu dönemdeki dini duygu ve inançların, mitolojinin ve hurafelerin bu dönem romanlarına ne ölçüde ve ne şekilde yansıdığını tespit etmektir. Böylece o günkü toplumun bu inançlara ne kadar önem verdiğini, diğer ideolojilerle inanç arasında nasıl gidip geldiğini ve kıyasladığını ortaya çıkarmaktır.Bu çalışmamız sonucunda, edebi türlerin özellikle roman türü üzerindeki dini duygu ve inanç etkisinin azaldığını, gördük.Türk Romanında Din ve İnanç Algısı adlı çalışmamız Önsöz ve Girişten sonra dört bölüm ile -bu bölümler Romanlarda Din Duygusu ve Dini Unsurlar, Semavi Dinler, Batıl İnançlar, Mitoloji- Sonuç ve Kaynakçadan oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Edebiyat, Roman, Din, İnanç, Algı.

In many novels which were written from Tanzimat (First Constitutional Era) up to the II. Meşrutiyet (Constitutional Monarchy), the religion and beliefs were included and people's perceptions of religion are reflected in a variety of ways.Innovation era of Turkish literature; in other words, translations starting with the Tanzimat Period Turkish literature and writing novels following them, has reached the highest level with Servet-I Fünûn, Fecr-i Ati, National Literature and Republican Turkish literature. In the Ottoman social life, in which religion and beliefs play a major role, religion and beliefs are also reflected in the novel.We have limited our work, which we named `Perception of Religion and Belief in the Turkish Novel`, starting from 1897 to 1908 namely, the II. Meşrutiyet (Constitutional Monarchy). Our aim in this study is to detect in what extent and how all religious feelings and beliefs in this period, mythology and superstition are reflected on the novels of this era. Therefore, we want to reveal how faith and other ideologies were compared and how much importance this time people gave to these beliefs. In the result of our study, we saw that the effect of religious feelings and beliefs reduced on literature especially on the novel.Our work called `Perception of Religion and Belief in the Turkish Novel` is consist of Preface, Introduction, Four sections –Religion Concept and Religious Matters in the Novels, Monotheistic Religions, Superstitions, Mythology- Results and References.Key Words: Literature, Novel, Religion, Belief, Perception.