Sürdürülebilir mimarlık kapsamında günümüz çok katlı konut binalarında tasarım yaklaşımları ve uygulama örneklerinin incelenmesi

Abstract

Bu tez kapsamında, dünya üzerinde yapılaşmaya bağlı olarak yüksek yapıların tarihiayrıca sürdürülebilirliğin tarihsel gelişimi incelenip meydana gelen problemlerin veinsanlığın geleceğini etkileyen sorunların azaltılmasına katkıda bulunulmasıaraştırılmıştır. Sürdürülebilir mimarlık kapsamında günümüz çok katlı konutbinalarının tasarım ilkeleri incelenerek bir araştırma yapılmıştır.Dünya üzerinde yapılaşma artmış ve buna bağlı olarak meydana gelen enerji tüketimiartmıştır. Ayrıca yapılan binalar dinamik etkiye sahip olup, sürekli devinen yanideğişen binalar olmuştur. Bu değişimlerin çevreye olumlu etki bırakması ve harcananenerjinin azaltılması, oluşan atıkların kontrolü olarak bu tez kapsamında araştırmalaryapılmıştır. Bununla birlikte sürdürülebilirlik kavramının tanımı kapsamı ve önemibir başlık altında incelenerek günümüzde yaşanmakta olan çevre ve sağlıksorunlarının çözümü yönünde sürdürülebilirlik kavramlarından yola çıkılarak yapılanprojelerin yapılaşma ile olan ilgisi incelenmiştir.Sürdürülebilirlik kavramı tarihsel bir gelişim içerisindedir, yapılan konferanslaroluşturulan ilkeler gün geçtikçe geliştirilmekte, çevre için oluşturulan korumacıyaklaşım artmaktadır. Bu tarihsel gelişim bu tez kapsamında incelenerek mimarlık vetasarımla olan ilgisi araştırılmış ayrıca sürdürülebilir mimarlık kavramı gelişimi ayrıbaşlıkta incelenmiştir.Üçüncü bölümde ise çok katlı bina kavramı, çok katlı bina kavramı geneltanımlamalarına yer verilerek çalışmanın içeriğini oluşturacak olan mimari eserler ileilgili bir kriter oluşturulmuştur. Daha sonra çok katlı bina kavramının günümüzeserlerine kadar gelişi incelenip gelişim süreci ve tarihine değinilmiştir.Burada çok katlı bina kavramı bir sonraki başlıkta konut birimine indirgenerekçalışmaya daha detaylı bir pencereden bakılmak istenmiştir. Ayrı bir konu başlığıoluşturularak çok katlı konut binalarının gelişim sürecine yer verilmiştir.Ayrıca bu konu başlıklarını oluşturuken yapılara da atıfta bulunularak konununmimari boyutuna giriş yapılmıştır.Dördüncü bölümde ise konumuzun asıl ana başlığı oluşturularak sürdürülebilir veyeşil bina kavramları incelenmiştir. Yeşil bina ve sürdürülebilir bina kavramlarıilkeler dahilinde incelenerek konunun ikinci başlığı olan yeşil bina sertifikasistemleri ve çok katlı konut ilişkisine açıklık getirilmiştir. Yeşil bina sertifikasistemleri yeşil bina kavramları sertifika sistemlerinin ilkeleri dahilinde incelenip busertifika sistemleri ile çok katlı konut kavramına ışık tutulmuştur.LEED sertifika sistemi Amerika Kıtasında oluşturulan bir sertifika sistemidir, LEEDsertifika sistemi açıklanırken kredileme ve puanlama sistemi açıklanmışsürdürülebilir çok katlı konut ilkeleri oluşturulmuştur. Bu puanlama ve kredilemesistemi dahilinde sürdürülebilir çok katlı konut ilkelerinde sürdürülebilir alanlar, suetkinliği, enerji ve atmosfer, malzeme ve kaynaklar ayrıca iç mekansal çevre kalitesiilkeleri dahilinde kredileme sistemi oluşturulmuştur.BREEAM sertifika sistemi ise İngiltere Bina Araştırma Kurumu tarafından ilk olarak(BRE) 1990'da oluşturulmuştur. BREEAM sertifika sistemi ise performanskategorileri dağılım oranı olarak atık, malzemeler, su, ulaşım, enerji, kirlilik,yönetim, sağlık ve insan konforu ayrıca ekoloji olarak yüzdelik dağılım oranlarıincelenmiş bu kategoriler dahilinde sürdürülebilir çok katlı konut binalarına ilkeleroluşturulmuştur.CASBEE sertifika sistemi ise Japonya'da ve Asya ülkelerinde sürdürülebilirlikeseslarını dikkate alınarak oluşturulmuş bir sertifika sistemidir. CASBEEdeğerlendirme sistemi olarak ''Q'' ve ''L'' değerleri açıklanarak yapının çevreseletkinliği ilkeleri dahilinde incelenmiştir.Green Star sertifika sistemi ise Avustralya Yeşil Bina Konseyi tarafındangeliştirilmiş bir sertfika sistemidir. Bu sertfika sistemi Green Star bina sertifikasistemine göre yapılar yıldız derecesine göre alt yıldızdan üst yıldıza kadarderecelendirilmektedir. Yine bu sertifika sistemleri performans kategorileri veyüzdelik oranları incelenerek değerlendirilmiştir.DGNB sertifika sistemi ise Alman Sürdürülebilir İnşaat Konseyi tarafındanoluşturulmuştur. DGNB sertifika sistemi yine ilkeler dahilinde incelenerek builkelere çok katlı konut kavramına ışık tutulmak istenmiştir.SBTool sertifika sistemi ilk olarak Paris'te oluşturulmuştur. SBTool 21 ülke ilebirlikte çevresel performans ölçütleri ilkeleri dahilinde ortaya çıkmıştır. Bu ilkeler veyüzdelik dağılım oranları ile birlikte sertifika sistemi araştırılmıştır. Bununla birliktesürdürülebilir çok katlı konut binası kriterleri ve performans kategorileriincelenmiştir.Bu çalışmanın dördüncü bölümünün üçüncü başlığında ise, sertifika sistemleri ileoluşturulan ilkeler ışığında ve araştırmalar sonucunda sürdürülebilir çok katlı konutilkeleri oluşturulmuştur.Ayrıca beşinci bölümde ise enerji ve enerji kaynaklarının kullanımı ve korunumuincelenmiş, su ve su kaynaklarının kullanımı ve korunumu incelenmiş, malzemeninkullanımı ve korunumu bununla birlikte son iki ilke olan insan için tasarım ve sağlıkbununla birlikte arazi kullanımı ve korunumu incelenmiştir. Bu başlıklar ile birliktesürdürülebilir çok katlı konut binalarında tasarım yaklaşımlarına açıklık getirilmiştir.Altıncı bölümde ise uygulama örneklerine geçilmiştir, bu uygulama örneklerindenAmerika Kıtası uygulama örnekleri, Avrupa Kıtası uygulama örnekleri, Asya Kıtasıuygulama örnekleri, Avustralya Kıtası uygulama örnekleri ve Türkiye'den örneklerile sonlandırılmıştır. Sonuç bölümünde bu örneklerin birbiriyle olankarşılaştırılmaları yapılmıştır, bu örnekler ayrıca sürdürülebilir çok katlı konutilkeleri ışığında incelenmiştir.Bu bölümde sürdürülebilir çok katlı konut ilkeleri olarak araziye yönelikplanlamalar, bina yoğunluğu ile ilgili kararlar, kentsel açıdan ihtiyaçlarınkarşılanması, alt yapı ile ilgili kararlar, konut çevresinin düzenlenmesi veplanlanması, yeşil alan düzenlemesi, otopark alanlarının düzenlenmesi incelenmiştir.Konut ilkesi olarak eğitim ve sağlık ihtiyaçlarına yakınlık, vaziyet planı düzenlemesive konutun araziye oturtulması, sürdürülebilir yapı malzemesinin kullanılması, inşaatyapım elemanlarının sürdürülebilir olması ve konut binasının işlevinin kullanıcıyauygun olup olmaması tüm yapılar için araştırılıp bir tablo sistemi oluşturulmuştur.Böylece yapıların sürdürülebilirlik kriterleri açısından karşılaştırılması daha kolay veulaşılabilir olmuştur. Çalışmanın amacı da zaten bu yönde yapılan uygulamaörneklerine bir kriter oluşturularak sürdürülebilirlik ilkelerine katkı sağlamaktır,ayrıca yapılacak olan binalar için ulaşımı kolay bir kılavuz oluşturulmasıamaçlanmıştır.Sonuç bölümünde ise çalışmanın ve araştırmanın tümünü kapsayan açıklamalardabulunulmuş ayrıca incelenen örnekler dahilinde yapılarda genelde hangi ilkelerindaha fazla kullanıldığı tespit edilmiş ayrıca sürdürülebilir çok katlı konut binalarınayönelik araştırmanın amacı ortaya konulmuştur.

Within the scope of this thesis, by analyzing the history of the high buildingsdepending on the settlement on earth and the historical development of sustainability,reducing the number of problems affecting the future of humanity was investigated.The design principles of today's multi-storey residential buildings was examinedwithin the context of sustainable architecture.Increase in settlement has resulted in an increase in energy consumption. Moreover,buildings have had a dynamic effect and thus have been continuously changingbuildings. Positive consequences of this change on the environment, the reduction ofenergy consumption, and the control of wastes have been analyzed in this thesis. Inaddition to this, the description and the importance of the concept of sustainabilitywere examined. Then, by regarding the possible solutions to environmental andhealth problems being experienced today, relevance of settlement to the projects builtupon sustainability concepts was studied.The concept of sustainability is in a historical development. Public lectures andestablished principles are being developed day by day and the protectionist approachfor the environment is increasing. This historical development and its relevance inarchitecture and design, as well as the development of the concept of sustainablearchitecture were investigated in this study.In the third chapter, by touching upon the concept and the general descriptions ofmulti-storey building, a criterion was made for architectural works which forms thecontent of the study.Afterwards, the development of the multi-storey building concept was examined andits development process and history were mentioned.By simplifying the concept of multi-storey buildings to the housing unit in the nextsection, the subject was studied more detailed. The development process of multistoreyresidential buildings was mentioned under another title. Furthermore, in theprocess of making these points, an introduction to the architectural dimension of thesubject with referring to buildings was made.In the fourth chapter, the main topic of our subject was formed and sustainable andgreen building concepts were examined. These concepts were studied in the contextof principles; and the second title of the subject, the relation between green buildingcertification systems and multi-storey housing was clarified. Green buildingcertification systems were examined, and then the concept of multi-storey housingwas analyzed.The LEED certification system is a certification system in the Americas. Whendescribing this system, credit and scoring system was explained. Furthermore, theprinciples of sustainable multi-storey housing were constructed. Within the scope ofthis scoring and credit system; regarding the sustainable areas, water efficiency,energy and atmosphere, materials and resources as well as the principles of indoorenvironment quality in sustainable multi-storey housing principles, a credit systemwas established.The BREEAM certification system was first introduced by the UK BuildingResearch Institute in 1990 BRE. In this certificate system, the distribution ratio of theperformance categories as waste, materials, water, transportation, energy, pollution,management, health and human comfort and ecology were examined. Within thesecategories, principles of sustainable multi-storey residential buildings wereestablished.The CASBEE certification system is a certification system based on sustainabilityprinciples in Japan and Asia. As the CASBEE evaluation system, by explaining `Q`and `L` values, the environmental effectiveness of the building was analyzed withinthe principles.The Green Star certification system has been developed by the Australian GreenBuilding Council. According to the Green Star building certificate system, buildingsare being rated from the lowest star to the top star. This was evaluated by examiningperformance categories and percentage ratios.The DGNB certification system has been developed by the German SustainableConstruction Council. It was examined within the principles, and the aim has been toshed light on the concept of multi-storey housing.The SBTool certification system first emerged in Paris and then emerged with theprinciples of environmental performance criteria, together with 21 countries. Theseprinciples, percentage distribution rates, sustainable multi-storey residential buildingcriteria, and performance categories were studied.In the third title of the fourth chapter of this study, the principles of sustainablemulti-storey housing were formed in the light of the principles made by thesecertification systems and researches.In the fifth chapter, the usage and conservation of energy, water, material andresources of energy, water, material resources were analyzed. Finally, design forhuman and health, as well as land use and conservation were studied. By doing so,design approaches in sustainable multi-storey residential buildings were clarified.In the sixth chapter, application examples were mentioned. Examples of Americas,Europe, Asia, Australia, and finally Turkey practices were studied. Many sampleswere chosen. In the conclusion part, the results were compared with each other.These examples were analyzed in light of principles of sustainable multi-storeyhousing principles.In this section, planning for the land as sustainable multi-storey housing principles,decisions about building density, meeting the needs of the urban environment,decisions about the infrastructure, arrangement and planning of the housingenvironment, arrangement of the green space, and arrangement of the parking spaceswere examined. In addition to this, a table system was established for all buildings interms of proximity to education and health needs as a housing principle, arrangementof the layout plan, placement of the house on the land, the use of sustainable buildingmaterial, having sustainable construction materials, and whether the function of theresidential building is suitable for the user. Thus, the comparison of the structureswith respect to sustainability criteria was made easier and more accessible.The aim of the study was to contribute to the principles of sustainability by making acriterion for the application examples made in this direction. It was also aimed tomake an easy-accessible guide for the buildings to be constructed.In the conclusion section, final explanations on the study and research were made.Furthermore, according to the examples examined, the most often used principles inbuildings were found out. Finally, the aim of the research for sustainable multi-storeyresidential buildings was put forward.