İlköğretim okullarında demokratik farkındalığın araştırılması

Abstract

Demokrasi, insanların gücü elinde bulundurduğu ve uygulayabildiği bir sistemdir. Eğitim, kişiyi bilgilendirir ve bir topluluğun üyesi olarak sahip olduğu haklar ve görevler konusunda bireylerde farkındalık yaratır. Demokratik eğitim ise, sağlıklı bir demokrasinin temellerini atar ve kişilerin öğrenmelerini şekillendirirken, onların pasif katılımcıolmalarını değil de, aktif birer rol üstlenici olmalarını sağlar. İlköğretim kademesi, eğitim sistemimizin temelini oluşturmaktadır. Kesintisiz ve zorunludur, bireylere kalıcı davranış kazandırır. Erken yaşlarda kazanılan demokratik kişiliğin, yetişkinlik döneminde de devamlı bir seyir izlemesi için, ilköğretim çağında atılan temeller büyük önem taşımaktadır. Bu araştırma, ilköğretim okullarında öğretmen ve öğrencilerin demokratik farkındalığını incelemek amacıyla yapılmıştır. İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerinin cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, branş ve okul türü; ilköğretim okullarında öğrenim gören öğrencilerin de cinsiyet, sınıf ve okul türü değişkenleri açısından incelenmesi araştırmanın alt amaçlarını oluşturmaktadır. Bu amaca ulaşmak üzere öğretmenlere ve öğrencilere `Demokratik Farkındalık Ölçeği` uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Şarköy'deki ilköğretim okullarında görev yapan 148 öğretmen ve bu okullarda öğrenim gören 339 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın sonunda öğretmen ve öğrenci görüşlerinin bazıdurumlarda farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Öğretmenler, okullarda çok yüksek düzeyde demokratik davrandıklarını ifade ederken, öğrenciler öğretmenlerinin davranışlarını, onlara kıyasla biraz daha az demokratik bulmaktadırlar. Ayrıca öğretmen ve öğrencilerin görüşlerinin, araştırmada bulunan değişkenler açısından anlamlı biçimde farklılık gösterdiği görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Demokrasi, İnsan Hakları, Demokratik Eğitim, Çok Kültürlü Eğitim, İlköğretim Okulları

Democracy is a system in which people have power and are able to exercise it. Education makes people knowledgable and makes them aware of their rights and duties as a member of nation. Democratic education incorporates the principles of a healthy democracy: students have an active role in shaping their own learning, rather than being passive recipents of knowledge. Primary education is the basis of our education system. It is an uninterrupted and compulsory education and it enables people permanent behaviours. So the basis given in primary stage is very important in order to carry on the democratic character in the maturity. This research has been done in order to determine the democratic awareness of teachers and students in primary schools. This study also aims at investigating teachers' views according to gender, age, professional experience, subject, type of school variables and students' views according to gender, grade and type of school variables. To reach this purpose, `The Scale of Democratic Awareness` has been applied to teachers and students. The sample of this study is 148 teachers and 339 students from primary schools in Şarköy during 2011-2012 academic year. Research results have revealed that teachers' and students' views differ from time to time. While teachers state that their democratic behaviours are in a very high level, students think that their teachers behave in a lower level than the teachers think. Also, it has found that teachers' and students' views differ significantly according to the variables in the research. Key words: Democracy, Human Rights, Democratic Education, Multicultural Education, Primary Schools