Tarama sözlüğü`nden Kamûs-ı Türkî`ye anlam değişmeleri

Abstract

`Tarama Sözlüğü'nden Kamûs-ı Türkî'ye Anlam Değişmeleri` başlıklı doktora çalışmasında iki sözlüğün ortak söz varlığında bulunan anlam değişmeleri incelenmiş ve sınıflandırılmıştır.Çalışmanın kuramsal kısmında dil, sözlük ve anlam bilimi üzerine açıklamalara yer verilmiştir. Konunun daha iyi bir şekilde anlaşılması için bu açıklamalar tezin temelini oluşturan `anlam` ile bağdaştırılmıştır. Tarama Sözlüğü ve Kamûs-ı Türkî'de bulunan anlam değişmelerinin tespit edildiği sözcükler, tek tek ele alınmış; tezin giriş kısmında açıklanan esaslar gereğince sınıflandırılmıştır. Bu tasnife giren ifadeler, alfabetik düzende oluşturulmuştur. Çalışmada tespit edilen anlam değişmesi türleri; anlam daralması, anlam genişlemesi, başka anlama geçiş, anlam iyileşmesi ve anlam kötüleşmesidir. Anlam değişikliğine uğrayan sözcüklerdeki anlam değişikliği türü ve bu sözcüklerin sözlüklerdeki anlam sayıları, tabloya aktarılmıştır. Toplamda dokuz yüz on üç (913) anlam değişmesinin ve yedi yüz doksan sekiz (798) ortak anlamın ortaya konduğu çalışmanın sonunda Tarama Sözlüğü ve Kamûs-ı Türkî'de aynı anlama sahip kelimeler, yine alfabetik düzende çalışmaya aktarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Anlam değişmeleri, Anlam, Tarama Sözlüğü, Kamûs-ı Türkî

THE SEMANTIC CHANGES IN KAMUS-I TÜRKÎ FROM TARAMA SÖZLÜĞÜIn this study titled `The Semantic Changes in Kamus-ı Türkî from Tarama Sözlüğü`, the semantic changes in the common vocabulary of the two dictionaries were examined and classified.In the theoretical part of the work, explanations about language, dictionary and semantics were given. For a better understanding of the subject, these explanations were associated with the `meaning` which is the basis of the thesis. The words of Tarama Sözlüğü and the semantic changes in Kamûs-ı Türkî were handled one by one; are classified according to the principles explained in the introduction of the thesis. The expressions in this classification were formed in alphabetical order. Types of semantic changes detected in the study are semantic restriction, semantic extention, semantic transfer, melioration and pejoration. The types of semantic changes in words that are exposed to semantic changes and the number of the meanings of these words in the dictionaries were transferred to the table. At the end of the study in which a total of nine hundred and thirteen (913) semantic changes and seven hundred and ninety-eight (798) common meanings were revealed, the words that are same in Tarama Sözlüğü and Kamûs-ı Türkî were presented in alphabetical order.Keywords: Semantic changes, meaning, Tarama Sözlüğü, Kamûs-ı Türkî