8. sınıf matematik ders kitabındaki geometri örneklerinin türlerine göre analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı 8. sınıf matematik ders kitabındaki geometri konularında kullanılan örneklerin incelenip, örnek türlerinin analizinin yapılmasıdır. Bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımı kapsamında yer alan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla doküman olarak, 2018–2019 eğitim-öğretim yılında Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanarak ortaokullarda okutulan 8. sınıf matematik ders kitabındaki geometri konularına ait örnek sorular derinlemesine incelenmiştir. Araştırmaya konu olan ders kitabındaki örnek soruların analizlerinde, Alkan (2016) tarafından geliştirilen örnek türlerine ait sınıflandırma dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda, 8.sınıf matematik ders kitabı geometri konularında kullanılan tüm örneklerin; % 10.6' sını (21' ini) başlangıç örnekleri, % 52.5' ini (104' ünü) standart örnekler, % 33.3' ünü (66' sını) geliştirici örnekler, % 2' sini (4' ünü) tanım ve kural dışı örnekler ve % 1.5' ini (3' ünü) uç örnekler oluşturmakta iken karşıt örneklerin 8. sınıf matematik ders kitabı geometri konularında hiç kullanılmadığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında, 8. Sınıf matematik ders kitabı geometri konularında tanım, kural ve formüllere ait matematiksel ifadeleri açıklamak ve formüllerin işlemsel olarak nasıl uygulandığını öğrencilere göstermek amacıyla en çok standart örneklere daha sonra ise standart örnekler aracılığıyla tanım ve kuralların öğrencilerde oluşturduğu algıyı geliştirmeye yönelik geliştirici örneklere yer verildiği gözlenmiştir. 8. sınıf matematik ders kitabı geometri konularında; tanım ve kural dışı örnekler ve uç örneklerin yok denecek kadar az kullanıldığı, karşıt örneklere ise hiç yer verilmediği belirlenmiştir. Ulaşılan sonuçlara dayalı olarak; öğrencilerimizin TIMSS ve PISA gibi uluslararası sınavlardaki başarılarını arttırabilmek için öğrencilerin matematik ders kitabı örnekleri aracılığıyla, günlük hayat durumlarıyla ilişkili geliştirici örnek çeşitleriyle daha çok karşılaştırılması gibi önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Örnek, örnek türleri, örneklerin sınıflandırılması, geometri, matematik ders kitabı

The aim of this research is to examine the examples used in geometry subjects in the 8th grade mathematics textbook and to analyze the example types. In this research, document review method which is within the scope of qualitative research approach was used. For this purpose, as a document, in the 2018-2019 academic year the Board of Education and Training approved by the 8th grade mathematics textbook taught in secondary schools in the geometic example questions were examined in depth. In the analysis of the example questions in the textbook which is the subject of research, classification of example types developed by Alkan (2016) was taken into account. As a result of the research, all the examples used in the 8th grade mathematics textbook geometry subjects; 10.6% (21) of start up examples, 52.5% (104) of standard examples, 33.3% (66) of improving examples, 2% (4) of undefinition and non- rule examples and 1.5% (3) were extreme examples, whereas the counter examples were never used in 8th grade mathematics textbook geometry subjects. In the scope of the research, in order to explain the mathematical expressions of definitions, rules and formulas in geometry subjects in the 8th grade mathematics textbook and to show the students how the formulas are applied operationally, it was observed that the most standard examples are followed by the improving examples that improve the perception of definitions and rules created by students through the standard examples. 8th grade mathematics textbook about geometry subjects; it was determined that the undefinition and non-rule examples and the extreme examples were used as little as none and the counter examples were not used at all. Based on the results achieved; in order to increase the success of our students in international examinations such as TIMSS and PISA, some suggestions were made for meeting the students with the improving example types associated with daily life situations by using mathematics textbook examples.Keywords: Sample, sample types, classification of samples, geometry, mathematics textbook.