İnformal iletişim biçimi olarak okullarda söylenti ve dedikodunun öğretmen görüşlerine göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, kamu ilkokullarında görevli öğretmenlerin informal iletişim biçimlerinden olan örgütsel söylenti ve dedikoduya ilişkin görüşleri incelenmiştir. Örgütsel söylenti; bir olayın olduğuna yönelik örgüt çalışanları arasında dolaşan informal konuşmalar; örgütsel dedikodu ise ortamda hazır olmayan insanlar hakkındaki informal değerlendirici konuşmalar olarak tanımlanabilir. Öğretmenler arasında dolaşan örgütsel söylenti ve dedikodunun örgütsel etkilerinin incelenmesi ve buna bağlı olarak zararlı yönlerinin azaltılıp, yararlı yönlerini örgütsel amaçlar doğrultusunda kullanmaya yönelik stratejilerin geliştirilmesi bu araştırmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Bu araştırmada, betimsel ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Türkiye'deki kamu ilkokullarında görev yapan ilkokul öğretmenleri, örneklemini ise 16 ilde görev yapan toplam 1907 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Dağlı ve Han (2018) tarafından geliştirilen `Örgütsel Söylenti Ölçeği` ile Han ve Dağlı (2018) tarafından geliştirilen `Örgütsel Dedikodu Ölçeği` kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bazı önemli bulgular şöyledir: Öğretmenlerin örgütsel söylentinin bilgi edinme ( =2.57) ve sosyalleşme ( =2.37) boyutlarına ilişkin görüşlerinin ortalaması `katılmıyorum`, sinik etki ( =3.56) boyutuna ilişkin görüşlerinin ortalaması ise `katılıyorum` düzeyinde saptanmıştır. Medeni durum ve öğrenim durumu değişkenlerine göre öğretmenlerin söylentiye yönelik görüşleri arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Cinsiyet değişkenine göre sosyalleşme boyutunda, mesleki kıdem değişkenine göre bilgi edinme, sosyalleşme ve sinik etki boyutlarında, okul büyüklüğü değişkenine göre bilgi edinme, sosyalleşme ve sinik etki boyutlarında, sosyal medya kullanım sıklığına göre ise bilgi edinme, sosyalleşme ve sinik etki boyutlarında anlamlı fark saptanmıştır. İstatistiksel olarak bulunan bu anlamlı farkların etki büyüklüğü ise düşük düzeydedir (ŋ2< 0.06). Öğretmenlerin örgütsel dedikodunun haberdar olma ( =2.59) ve ilişkileri geliştirme ( =2.38) boyutlarına ilişkin görüşlerinin ortalaması `katılmıyorum`, örgütsel zarar ( =3.57) boyutuna ilişkin görüşlerinin ortalaması ise `katılıyorum` düzeyinde saptanmıştır. Cinsiyet, medeni durum ve öğrenim durumu değişkenlerine göre öğretmenlerin dedikoduya ilişkin görüşleri arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Mesleki kıdem değişkenine göre haberdar olma, ilişkileri geliştirme ve örgütsel zarar boyutlarında, okul büyüklüğü değişkenine göre ilişkileri geliştirme ve örgütsel zarar boyutlarında ve sosyal medya kullanım sıklığına göre ise haberdar olma ve örgütsel zarar boyutlarında anlamlı fark saptanmıştır. İstatistiksel olarak bulunan bu anlamlı farkların etki büyüklüğü ise düşük düzeydedir (ŋ2< 0.06). Araştırmada yapılan korelasyon analizinde örgütsel söylenti ve dedikodunun boyutları arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır.

This research examines the views of teachers in public primary schools on rumor and gossip as types of informal communication. Organizational rumor can be defined as informal conversations circulating among the employees of the organization towards an event. Organizational gossip can be defined as informal evaluative speech about people who are not ready. The focus of this research is to examine the organizational effects of the rumor and gossip circulating among the teachers and accordingly reduce the harmful aspects and develop strategies to use the beneficial aspects of them in accordance with organizational goals.In this study descriptive and relational survey models were used. The population of the research consists of public primary school teachers working in Turkey. The sample of the research consists of 1907 teachers working in 16 provinces. The research data were collected using `Organizational Rumor Scale` developed by Dağlı and Han (2018) and `Organizational Gossip Scale` developed by Han and Dağlı (2018). Some important findings of the research are: The mean of the teachers' views related to organizational rumor's dimensions of getting information ( = 2.57) and socialization ( = 2.37) is in the level of `I do not participate`; for the dimension of cynic effects ( = 3.56) the mean is in the level of `I do participate`. There is no significant difference among the views of the teachers in terms of `marital status` and `educational status`. There is significant difference in terms of `gender` variable in the dimensions of socialization; in terms of the `professional seniority` variable in the dimensions of getting information, socialization and cynic effects; in terms of `school size` variable in the dimensions of getting information, socialization and cynic effects; in terms of the `use of social media` variable in the dimensions of getting information, socialization and cynic effects. The effect size of these statistical significant differences is low (ŋ2 <0.06). The mean of the teachers' views related to organizational gossip's dimensions of having information ( = 2.59) and developing relations ( = 2.38) is in the level of `I do not participate`; for the dimension of organizational harms ( = 3.57) the mean is in the level of `I do participate`. There is no significant difference among the views of the teachers in terms of `gender`, `marital status` and `educational status`. There is significant difference in terms of `professional seniority` variable in the dimensions of having information, developing relations and organizational harms; in terms of `school size` variable in the dimensions of developing relations and organizational harms; in terms of the `use of social media` variable in the dimensions of having information and organizational harms. The effect size of these statistical significant differences is low (ŋ2 <0.06). In the research, correlation analysis show significant correlations between the dimensions of organizational rumor and gossip.