İlköğretim okulu müdürlerinin yetki kullanma eğilimlerine ilişkin öğretmen ve müdür görüşleri

Abstract

Okul yöneticiliği, kendine has özellikleri olan özel bir yöneticilik alanıdır. Yöneticinin başarısı yeteneklerine bağlı olarak başkalarını etkileyerek örgütün amaçları yönünde davranmaya sevk edebilmesine bağlıdır. Bunu da sadece yasa ve yönetmeliklere uyarak değil liderlik ve modern yönetici vasıflarına sahip olarak başarabilir. Okul yöneticileri, sergileyecekleri liderlik bilgi ve becerisi ile okulları birer öğrenen örgüt haline getirerek öğretmenlerin mesleki gelişimini hızlandırabilir; öğrenci performansını artıracak ortamları temin edebilirler. Bu bağlamda okul müdürlerinin okulun başarısı için görev ve sorumluluklarını yerine getirmeli, bunları yaparken de yerine göre yetkisini kullanmalıdır.Bu araştırmada, ilköğretim okulu müdürlerinin yetki kullanma eğilimlerinin ne düzeyde olduğunun ve bu yetkilerin kullanılması hakkında öğretmenlerin ve okul müdürlerinin görüşlerinin örtüşen ve ayrışan yönlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, öğretmenlerin ve müdürlerin, ilköğretim okulu müdürlerinin biçimsel, kişisel ve teknik yetki boyutlarındaki davranışlarını kullanmayla ilgili görüşleri elde edilmeye çalışılmış, ayrıca bu görüşlerin cinsiyet, branş, öğrenim durumu, kıdem, göreve geliş biçimi ve görevde bulunma biçimine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir.Tarama modelindeki araştırmanın çalışma evrenini, 2011- 2012 eğitim-öğretim yılı, Çanakkale il merkezindeki resmi ilköğretim okullarında görevli okul müdürleri ve bu okullarda görev yapmakta olan sınıf ve branş öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evreninde Çanakkale il merkezindeki 27 ilköğretim okulundan toplam 21 ilköğretim okulu araştırmanın örneklemine seçilmiştir. 27 okul müdürü ve 720 öğretmenden (MEB, 2012) örnekleme yöntemi ile 202 öğretmen 21 okul müdürü seçilerek araştırma kapsamına alınmıştır.Verilerin toplanmasında ölçme aracı olarak anket kullanılmıştır. Kullanılan anket Yetkin Aslan tarafından 2006 yılında geliştirilmiştir. Ölçek, biçimsel, kişisel ve teknik yetki boyutları olmak üzere üç alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin biçimsel yetki boyutunun iç tutarlığını gösteren alpha güvenirlik katsayısı .91, kişisel yetki boyutunun iç tutarlığını gösteren alpha güvenirlik katsayısı .97, teknik yetki boyutunun iç tutarlılığını gösteren alpha güvenirlik katsayısı .98 dir. Verilerin çözümlenmesinde, frekans, yüzde hesaplamaları, aritmetik ortalama, standart sapma, varyansların homojen olduğu durumlarda bağımsız t testi ve varyans analizi, varyansların homojen olmadığı durumlarda Kruskal Wallis-H testi, Mann Whitney U testi, kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, öğretmenlerin ve müdürlerin ilköğretim okulu müdürlerinin yetki kullanma boyutlarına ilişkin görüşleri elde edilmiş ve bunlar tartışılmıştır. Bu bulgulara göre, müdürlerin biçimsel yetki kullanma davranışları, branş değişkenine göre öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunduğu, biçimsel yetki kullanma ile ilgili görüşlere müdürlerin ve öğretmenlerin orta düzeyde katıldıkları, müdürlerin kişisel yetki kullanma davranışları, kıdem değişkenine göre öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunduğu, kişisel yetki kullanma ile ilgili görüşlere müdürlerin tamamen, öğretmenlerin oldukça katıldıkları, müdürlerin teknik yetki kullanma davranışları, kıdem değişkenine göre öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunduğu ve teknik yetki kullanma ile ilgili görüşlere müdürlerin tamamen, öğretmenlerin oldukça katıldıkları görülmektedir.Anahtar kelimeler: yetki, yetki türleri, yetki eğilimi, ilköğretim okulu

School principal is a special managament field with unique features. The managers success is based on his skill dependent affection of others to behave according to the goals of the organisation, which can be achieved not only by complying to laws and regulations but also by leadership and modern manager qualifications. School managers(principals) can advance schools into learning organisations through displaying their leadership knowledge and abilities and thus enhance professional developement of teachers and create environments for students to increase their performances. In this context, principals should fulfill their duties and responsibilities whilst exercising their authority.This study focuses on the inclination of principals to excercise authority in elementary schools and to determine the similarities and dissimilarities upon arguments of principals and teachers on authority exercision. Fort his reason opinions of principals and teachers regarding elementary school principal?s formal personel and technical authority ideas were tried to obtain. Furthermore any meaningful differences of these opinions according to gender, branch, education, seniority, accession and serving were inspected.The study universe of this survey method study consists of principals and teachers on duty in elementary schools of Çanakkale during 2011- 2012 educational year. A total of 21 out of 27 elementary schools in Çanakkale were choosen for study sample. Out of 27 school principals and 720 teachers, 21 principals and 202 teachers were included in the study.A questionairre was used as a measurement device for obtaining data. The scale consists of three sub dimensions, formal, personal and technical. The alpha coefficient of consistancy for formal is .91, for personal is .97 and for technical is .98. For the analysis of data frequency, percentage calculations, aritmatic mean and standart deviation, in the positions of homogeneous variants t- test, variance analysis, in the absence of homogeneous sample Kruskal Wallis H test, Mann Whitney U test were used.In conclusion, opinions of principals and teachers regarding inclinations of authority exercision of primary school principals were attained and discussed. According to findings, a meaningful difference exists in teachers? opinions fort the branch variant of school principal?s formal authority exercision. Principals and teachers agree to formal authority exercision opinions intermediatelly.For personal authority exercision, teachers? opinion differs meaningfully for seniority variant, while principals agree totally, teachers agree mostly.For technical authority exercision a meaningful difference in teachers? opinions forms for seniority variant.Again principals agree totally and teachers agree mostly.Keywords : Authority, authority types, authority inclination, elementary school