Molla Muhammed Bakır Kürdistânî`nin önerme anlayışı

Abstract

Bu çalışma XIV yy. İslâm düşünürlerinden Sa'düddîn et-Teftâzânî'nin Tehzîbü'l-mantık eserine yazılmış bir şerh olan el-Mantık'ul-mehdevî adlı eserin önermeler bahsini konu edinmektedir. Bu eserin yazarı miladi 20. yüzyılda yaşamış Molla Muhammed Bakır Kürdistânî'dir.Molla Muhammed Bakır bugün İran sınırları içerisindeki Merivan şehrinin Çur Bölgesinde yaşamış Kürt kökenli bir âlimdir. Teftâzânî ile arasında yaklaşık 6 asır gibi bir zaman farkı vardır.Molla Muhammed Bakır Tehzîbü'l-mantık'ta anlatılan konuları örnekler vererek açıklamış ve konuların anlaşılır olabilmesi için gayret sarf etmiştir. Molla Muhammed Bakır tasdikat konusunu tasavvurat konusundan daha geniş işlerken, özellikle önermeler kısmını ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. Çalışmamızda, önermeler bahsi ele alınmakta özellikle de kitapta diğer konulara göre daha geniş yer verilen kipli önermeler kısmı ayrıntılarıyla işlenmiştir.Molla Muhammed Bakır'ın önermeler bahsi ile Ali b. Ömer Kâtibî'nin er-Risaletu'ş-şemsiye'si ve Kutbüddin Râzî (ö.1365)'nin Tahrîrü'l-kavâʿidi'l-mantıkıyye fî şerhi'r-Risâleti'ş-şemsiyye adlı eseriyle karşılaştırdık. Bu çalışmamızı Seyyid eş-Şerîf el-Cürcânî (ö.1413)'nin haşiyesiyle de destekledik.Çalışmamız bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; çalışmanın konusu, sınırları, önemi, amacı ve yöntemini ele aldık. Birinci bölümde; mantık ilminin tarihsel süreci ile Molla Muhammed Bakırın hayatı ve eserlerine yer verdik. İkinci bölümde; Molla Muhammed Bakır'ın yüklemli ve şartlı önermeler konusu, üçüncü bölümde ise kipli önerme konularını ele aldık.Anahtar Sözcükler: Teftâzânî, Molla Muhammed Bakır, Mantık, Tasdik, Önerme

This study aims to analyze the propositions in el-Mantık'ul-mehdevî written as a paraphrase for the book known as Tehzîbü'l-mantık by Sa'düddîn et-Teftâzânî , one of 14th century Islamic scholars. The author of this paraphrase is Mullah Muhammed Bakır Kürdistânî having lived in the 20th century.Mullah Muhammed Bakır is a Kurdish originated scholar having lived in district of Cur situated in Merivan city in current Iran. There are a time difference approximately six centuries between him and Teftazani.Mullah Muhammed Bakır has explained the topics in Tehzîbü'l-mantık with examples, and made an effort to make these topic understandable. While Mullah Muhammad Bakir examines the issue of testimony more widely than the subject of vision, he has particularly dealt with the propositions in detail. In our study, propositions are discussed, and propositions with tenses being studied more extensively than the other ones in the book are elaborated.Mullah Muhammed Bakır's propositions are compared with Ali b. Ömer Kâtibî' er-Risaletu'ş-şemsiye and Kutbüddin Râzî's (d:1365) Tahrîrü'l-kavâʿidi'l-mantıkıyye fî şerhi'r-Risâleti'ş-şemsiyye. In addition, we supported our study with Seyyid eş-Şerîf el-Cürcânî's (1413) annotation.Our study consists of introduction and three chapters. In the introduction part, the subject, limits, significance, aim and method of the study are discussed. In the first chapter, the historical process of the science of logic, and life and works of Mullah Muhammed Bakırı are included; in the second chapter, the subject of predicative and conditional propositions of Mullah Muhammed Bakır are discussed, and in the third chapter, propositions with tenses are elaborated.Keywords: Teftâzânî, Mullah Muhammed Bakır, Logic, Testimony, Proposition