Ortaöğretim okullarında yönetici ve öğretmenlerin örgütsel zekâya ilişkin algı düzeyleri (Çanakkale ili örneği)

Abstract

Ortaöğretim okullarında örgütsel zekânın nasıl algılandığı ve uygulamaya geçildiğini belirlemek amacıyla tarama modeli kullanılarak yapılan bu araştırmada, Çanakkale ili merkez ilçesideki ortaöğretim okullarında çalışan 47 yönetici ve 416 öğretmenin görüşleri alınmıştır. Anket tekniği ile toplanan veriler SPSS for Windows 16.0 programıyla analiz edilmiştir. Araştırma verileri Karl Albrecht tarafından geliştirilen 'Örgütsel zekânın boyutları' ölçeğinden uyarlanan, Özlem Ekici'nin düzenleyerek yüksek lisans tez çalışmasında kullandığı 'örgütsel zekâ Düzeyleri' ölçeğinin uyarlanarak kullanılmasıyla toplanmıştır. Araştırma sonunda,ortaöğretimde görevli yönetici ve öğretmenlerin görüşleri arasında örgütsel zekanın tüm boyutlarında (stratejik vizyon,değişim isteği,kader ortaklığı, düzenleme ve uygunluk, bilginin yayılması, performans baskısı, şevk)ortalama puanlar dikkate alınarak yöneticiler lehine anlamlı bir farklılaşma belirlenmiştir. Okuldaki cinsiyet değişkenine göre örgütsel zekânın kader ortaklığı,değişim isteği, şevk, düzenleme ve uygunluk, performans baskısı boyutlarında anlamlı farkın olduğu saptanmıştır. Erkeklerin,bayanlara göre daha olumlu düşündükleri görülmüştür. Okulun bağlı olduğu kurum türü değişkenine göre sadece değişim isteği boyutunda özel ortaöğretim okulları lehine anlamlı bir farklılığın oluştuğu gözlenmiştir.Okul türü değişkenine göre örgütsel zekânın tüm boyutlarında fen lisesi,endüstri meslek lisesi ve diğer lise türü grubunun diğer liselere göre daha olumlu görüş sergiledikleri görülmüştür.Ticaret meslek lisesi ve imam hatip liselerinde ise diğer liselere göre örgütsel zekânın genellikle tüm boyutlarında aleyhine farklılıklar saptanmıştır.Eğitim durumu değişkenine göre performans baskısı,düzenleme ve uygunluk,stratejik vizyon boyutlarında anlamlı farkın olduğu ve eğitim seviyesi yükseldikçe daha olumlu görüş sergiledikleri saptanmıştır.Kıdem değişkeninin örgütsel zekâ algısında bir etkisi olmadığı gözlenmiştir. Örgütsel zekânın tüm boyutlarında okulların yönetim tarzı değişkenine göre demokratik olduğunu düşünenlerin, yönetim tarzının serbestçi ve otoriter olduğunu düşünen yönetici ve öğretmenlere göre daha olumlu algıladıkları saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Örgütsel zekâ, Zeki örgüt, Ortaöğretim okulları

The objective of this research is to determine to what extent organizational intelligence (OI) has been achieved within high schools according to the perceptions of principals and teachers. The research, includes 47 principals and 416 teachers employed in high school system in Çanakkale, and survey data were analyzed by using SPSS for Windows 16.0 program. Research data were compiled by utilizing the `Organizational Intelligence levels Questionnaire` edited by Özlem Ekici, who write a thesis upon the subject - adapted from `Dimensions of the Organizational Intelligence Questionnaire` developed by Karl Albrecht. As a result of study, a significant differnce was determined in advantage of principals concerning views of OI in all dimensions (strategic vision, temp to change, shared fate, regulation and compliance, dissemination of knowledge, performance pressures, eagerness).OI, in dimensions such as shared fate, temp to change, eagerness, regulation and compliance, performance pressures, was found to show considerable difference related to gender in school. In addition, men expressed more pozitive thinking than women. It was seen that, private scondary schools revealed more positive view on temp to change of OI. Regarding type of educational institution, industrial vocational high school and science high school expressed an favorable opinion, compared to the other high schools in all aspects of OI. However, negative discrepancies were observed in vocational high school of trade and vocational religious high school toward all OI dimensions. According to level of education, performance pressures, regulation and compliance, strategic vision indicated substantial differences, besides the higher level of education was found to present a favorable opinion. On the other hand, seniority was determined to have no impact on the perception of OI. Lastly, in all OI aspects, according to management style of schools, principals and teachers who think managemet style is democratic perceive more pozitive than those who think management style is authoritarian or freelly-minded.Key words: Organizational intelligence, intelligent organization, High schools