Kırk Vezir Hikâyeleri`nde eğitici değerler ve söz varlığı

Abstract

ÖZETKIRK VEZİR HİKAYELERİ'NDE EĞİTİCİ DEĞERLER VE SÖZ VARLIĞIÖZLEK, EmineYüksek Lisans, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri EnstitüsüTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Türkçe Öğretmenliği Bilim DalıTez Danışmanı: Prof.Dr. Hasan KAVRUKHaziran 2014, 238 sayfaBu araştırmanın amacı 15. yüzyılda Osmanlı Devleti sahasında mensur hikaye tarzında ve Şeyh-zâde Ahmet Mısrî tarafından kaleme alınan Kırk Vezir Hikayeleri adlı eserde yer alan metinlerdeki eğitici değerleri tespit ederek bu değerlerin nasıl aktarıldığını tespit etmektir. Eserin içerdiği söz varlığını belirleyerek Türkçe öğretimine katkılarını, seçilen bir hikayede kullanılan isim ve fiileri çıkararak eserin bütününde Türkçenin nasıl kullanıldığını ortaya koymaktır. Nitel/betimsel araştırma modeline göre hazırlanan çalışmada ilk olarak Kırk Vezir Hikayeleri'nde yer alan öyküler özetlenmiş, daha sonra epizotlarına ayrılmış ve metinlerde aktarılmak istenen iletiler belirlenmiştir. Belirlenen iletiler sınıflandırılarak genel başlıklar altında irdelenmiştir. Bulgular, metne bağlı kalınmak suretiyle yorumlanmış, değerlerin uygulanması veya uygulanmamasının çarpıcı sonuçları gözler önüne serilerek betimsel bir analiz tekniği kullanılmıştır. Metinlerin içerik analizine tabi tutulması sonucunda değerlerin nasıl ve niçin işlendiği, aynı şekilde söz varlığının nasıl kullanıldığından hareketle Türkçenin nasıl işlendiği tespit edilmiştir. Metinlerde kullanılan ayet, hadis, klişe ibareler, kalıp sözler, atasözleri, deyimler ve ikilemeler çıkarılarak eserin söz varlığı ortaya konmuş, seçilen bir hikayedeki isimler dört ana başlık altında, fiiller ise yapılarına göre tasnif edimiştir. Çalışmanın sonunda ise Kırk Vezir Hikayeleri'nde yer alan metinlerin dil öğretimine katkıları tartışılmıştır. Çalışma materyali olarak Kırk Vezir Hikayeleri'nin British Library 7882 numaralı yazmasının esas alındığı araştırmada, Kırk Vezir Hikayeleri'nin değer öğretimi için uygun bir materyal olduğu, söz varlığı açısından zengin olup Türkçe öğretimine (dil becerilerinin geliştirilmesine ) katkı sağlayacak düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Kırk Vezir Hikayeleri, Değer Eğitimi, Söz Varlığı, Dil Becerileri

ABSTRACTDIDACTIC VALUES AND SAYING ESSENCE IN THE STORIES OF THE FORTY VIZIERSÖZLEK, Emine Post Graduate, İnönü University, Institute of Education SciencesDepartment of Turkish LanguageThesis Advisor: Prof.Dr. Hasan KAVRUKJune 2014, PageThis study aims to define the educational values given in the Stories of the Forty Viziers written by Şeyh-zâde Ahmet Mısrî in the 15th century of Ottoman Empire as a prose story style and to determine how these values are transferred, to find the contributions of the saying essence in the stories to the Turkish language teaching and explain how Turkish language is used by taking the nouns and verbs from a story chosen. Firstly, the stories have been summarized from the Stories of the Forty Viziers in the study done according to the qualitative/descriptive research model and then it has been separated into episodes and the messages desired to transfer in the texts have been defined. The messages defined have been examined by classifying into general headings. The findings have been paraphrased by abiding to the texts; a descriptive analysis technique has been used by displaying dramatic results with implementing or not implementing the values. As a result of putting the texts to the content analysis, it has been defined how and why the values are implemented and how Turkish language teaching is carried out by the usage of saying essence in the same way. The verses, hadiths, cliché statements, patterns, proverbs, idioms and handiadyoin used in the texts have been taken to display the saying essence of the work and the nouns taken from a story chosen have been given in four main headings and the verbs have been classified according to their structures. In consequence of the study, the contributions of the passages placed in Stories of The Forty Viziers to the language teaching have been discussed. Based on 7882 numbered manuscript of Stories of the Forty Viziers in the British Library as study material, it has been defined that it is a proper resource for values training and rich in saying essence for Turkish language teaching (for developing language skills). Keywords: Stories of the Forty Viziers, Values Training, Saying Essence, Language Skills.