Türkçe derslerinde yaratıcı okuma uygulamaları

Abstract

İnsan hayatını etkileme açısından önemli bir yeri olan okumanın bilgi çağında değeri giderek artmaktadır. Okullarda bir ders içinde yer almasının yanında genel çerçevede okuma birçok becerinin edinilmesinde etkili bir yere sahiptir. Müfredat içinde özellikle Türkçe derslerinin bünyesinde `Okuma Becerisi` adı altında ilköğretim ve ortaöğretimde yer almaktadır. Bu çalışmada, yaratıcı okumanın ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersinde kullanımının etkililiği, öğrencilerin yaratıcılıklarına ise etkisi araştırılmıştır. Bu çalışmada, okumayı daha etkin ve kalıcı ve işlevsel hale getirmek için Türkçe dersleri bünyesinde öğrencilerin yaratıcı taraflarına eğilerek okumayı yaratıcı hale getirmelerine katkı sağlamaya çalışılmıştır. Yaratıcı okumayla ilgili gerekli literatür taranmış ve yaratıcı okumanın sınıf etkinliklerinde uygulanması için oturumlar gerçekleştirilmiştir. Bu süreç çalışmada nicel ve nitel analizler yapılarak anlatılmıştır. Çalışmada, uygulama öncesinde yaratıcı okumanın yöntem ve içeriğine yönelik uzman görüşleri alınarak seçilmiş ve araştırmacı tarafından oluşturulmuş metinler ile etkinlikler uygulanmıştır. Yaratıcı okuma içeriği dikkate alınarak hazırlanan etkinliklerle bu becerinin, öğrenci bilgi ve yaşamında daha kalıcı ve etkin şekilde yer edinilmesi amaçlanmıştır. Özellikle metin ve metin dışı yapılan etkinliklerle öğrencilerin okuduklarını sadece bir kelimeler yığını olarak algılamamaları gerektiğini, sunulan her metinde farklı olanları görmelerinin yolunun da olduğu öğrencilere gösterilmeye çalışılmıştır. Bu amaçtan yola çıkılarak Türkçe derslerinin Yaratıcı Okumayla ilişkilendirilmesine yönelik sınıf içi uygulama süreci gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada yöntem olarak belli bir amaca yönelik verileri elde etmek için Karma Gömülü desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel verilerini toplamak için ön-test son-test kontrol gruplu (ÖSKD) desenin kullanıldığı bu modelde kontrol ve deney grubunda yer alan katılımcılar yansız olarak araştırmaya dâhil edilmiştir. Nicel verilerden elde edilen sonuçları desteklemek ve açıklamak amacıyla da nitel boyuttaki verilerden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği, odak görüşmeler, günlükler, etkinlikler ve ders kayıtlarından yararlanılmıştır. Bütün bu verilerin analizinde SPSS 21 ve NVİVO 10 adlı bilgisayar programlarından faydalanılmıştır. Nicel analizlerden elde edilen bulgulardan, uygulanan yaratıcı okuma eğitim programının öğrencilerin yaratıcı okuma becerileri ve Türkçe dersleri üzerinde pozitif yönde ve anlamlı düzeyde bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın nitel verilerinden elde edilen bulgulardan ise uygulanan yaratıcı okuma derslerinin ve oturumların öğrencilerin yaratıcı okuma sürecinde metin anlama ve çözümlemede, metin oluşturma ve üretmede, metin eklemede, metin canlandırmada, görsel okumada ve Türkçe dersi süreç ve tutumunda uygulama başlangıcına göre başarılı, olumlu ve gelişme kaydedilen bir sonuç ortaya konulduğu sonucuna varılmıştır.

Reading, which has a substantial role in effecting human life, has an increased value in information age. Besides being a part of lessons in schools, reading, in general, has an efficient part in terms of acquiring various skills. It is included in the curriculum within the body of Turkish lesson as `Reading Skill` in primary and secondary schools. In this study, effectiveness of using creative reading on secondary students' Turkish lesson and its effects on students' creativeness have been surveyed. In this study, it is aimed to help students make reading a creative process to make it more effective, functional and permanent by focusing on their creativeness in Turkish lesson. A literature review has been made on creative reading and sessions have been carried out to apply creative writing in classroom activities. This process has been expressed in the article by making quantitative and qualitative analysis. In the study, activities have been implemented with the texts that have been created by the writer and chosen with the experts' opinion on method and content. With these activities, which have been prepared by taking creative writing content into consideration, it has been aimed to make creative writing have a more permanent and effective role in students' lives. Especially in the activities with and without the text, it has been tried to make students realize that they should not consider what they read as a pile of vocabulary and to show them the differences in each text. Based on this aim, the association between Turkish lesson and Creative Reading and its appliance to the classroom has been carried out. In this study, mixed embedded design has been used to acquire data that has a special purpose. Participants who have taken place in control and experimental groups have been included objectively in the study which used pretest - posttest design with a control group to collect data. To promote and explain the findings of the quantitative data, data gathered from the qualitative methods such as semi-structured interview method, focus interviews, diaries, activities and lesson logs are used. To analyse all of these data, SPSS21 and NVİVO 10 computer programmes have been used. It has been concluded from the findings of the quantitative analysis that the creative reading programme applied had a positive and meaningful effect on Turkish lesson and creative reading skills. From the findings of the qualitative data, on the other hand, it has been concluded that the creative reading lessons and sessions have been successful compared to the beginning, in terms of students' understanding and analysing a text, creating and producing a text, adding a text, acting a text, visual reading and their attitude against the Turkish lesson compared to the beginning.