Evlilik uyumunun kişilik özellikleri, ilişkiye dair inançlar ve çatışma çözüm stilleri bağlamında yordanması (Diyarbakır ili örneği)

Abstract

Araştırmada öncelikle evlilik uyumu ile kişilik özellikleri, ilişkiye dair inançlar ve çatışma çözüm stilleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı sorusuna yanıt aranmıştır. İkinci olarak, cinsiyet, çocuk sayısı, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, evlenme biçimi gibi demografik değişkenler arasında evlilik uyumu açısından anlamlı düzeyde bir fark olup olmadığı araştırılmıştır. Son olarak, evlilik uyumunun, kişilik özellikleri, ilişkiye dair inançlar ve çatışma çözüm stilleri bağlamında yordanması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Diyarbakır il merkezinde yaşayan ve evliliklerinde en az bir yıl geçirmiş olan evli bireylerden oluşmaktadır. Araştırma 292 kadın ve 364 erkek olmak üzere 656 evli birey ile yürütülmüştür. Araştırmaya katılan evli bireylere Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ), Beş Faktör Kişilik Ölçeği (BFKÖ), İlişki İnanç Envanteri (İİE), Çatışma Çözüm Stilleri Ölçeği (ÇÇSÖ) ve Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizi için, Pearson korelasyon katsayısı, tek yönlü ANOVA ve adımsal regresyon analizi yöntemleri uygulanmıştır. BFKÖ, İİE ve ÇÇSÖ puanları arasında yapılan ilişki analizine göre, ÇUÖ'den elde edilen çift uyumu toplam puanları ile olumlu çatışma, dışadönüklük, uyumluluk, özdisiplin ve gelişime açıklık boyutları arasında olumlu yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. ÇUÖ'den elde edilen çift uyumu toplam puanları ile olumsuz çatışma, nörotiklik, anlaşmazlık zarar verir, cinsiyetler farklıdır ve eşler değişmez boyutları arasında ise, olumsuz yönde anlamlı ilişki belirlenmiştir. Evli bireylerin evlilik uyumlarının, cinsiyet, yaş, çocuk sayısı ve evlenme biçimi değişkenlerine göre farklılaştığı; eğitim düzeyi, eşler arasındaki yaş farkı, eşler arası akrabalık bağı ve gelir düzeyi değişkenlerine göre ise farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Evlilik uyumunu yordayan en güçlü değişkenlerin kişilik özelliklerinden nörotiklik, çatışma çözüm stillerinden olumlu çatışma, olumsuz çatışma ve geri çekilme, ilişkiye dair inançlardan ise, eşler değişmez ve anlaşmazlık zarar verir olduğu bulunmuştur.Anahtar Sözcükler: Evlilik uyumu, kişilik özellikleri, ilişkiye dair inançlar,çatışma çözüm stilleri.

In the study, primarily the answer of whether there is a significant relationship between the personality traits, relationship beliefs and conflict resolution styles was investigated. As the secondary objective, whether there is any significant difference between demographics variables such as sex, number of children, education level, income level, marriage type with respect to marital adjustment. Finally, we researched predict the marital adjustment with respect to personality traits, relationship beliefs and conflict resolution styles. The working group of our study consisted of married individuals living in the city center of Diyarbakır and married for at least one year. The study was conducted with 656 married individuals in total: 292 women and 364 men. Dyadic Adjustment Scale (DAS), Five Factor Personality Scale (FFPS), Relationship Beliefs Inventory (RBI), Conflict Resolution Styles Scale (CRSS) and Personal Information Form were applied to the married couples in the study. For the analysis of the data obtained, the methods of the Pearson correlation coefficient, one-way ANOVA analysis and multi-variable regression analysis was used. According to the relationship analysis performed between FFPS, an RBI and CRSS scores, a positive significant relationship was found between total scores of dyadic adjustment obtained from DAS and positive conflict, extraversion, agreeableness, conscientiousness and openness to experience dimensions. A negatively significant relationship was determined between total scores of dyadic adjustment obtained from DAS and negative conflict, neuroticism, disagreement is destructive, sexes are different and partners don't change dimensions. It has been concluded that the marital adjustment of the individuals varies according to their gender, age, number of children and the type of marriage variables, but not according to educational level, age difference, income level and whether the spouses are relatives or not. It has also been found that the strongest variables that predict the marital adjustment is neuroticism in terms of personality traits, are positive conflict, negative conflict and withdrawal with respect to conflict resolution styles, and are partners don't change and disagreement is destructive for the relationship beliefs.Keywords: Marital Adjustment, personality traits, relationship beliefs, conflict resolution styles.