Eczane eczacılarının diyabet hastalarının tedavisi, izlemi ve eğitimindeki rollerinin incelenmesi: İstanbul Zeytinburnu örneği

Abstract

Giriş ve Amaç: Eczane eczacılarının halk sağlığına yönelik işlevlerinin genişletilmesine olan ilgi pek çok ülkede artarak devam etmektedir. Bu çalışmada eczane eczacılarının eczanelerine başvuran diyabet hastalarının üçüncül korumasında üstlendikleri ve üstlenebilecekleri rollerin incelenmesi ile karar vericilerin bilgilendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Karma araştırma yaklaşımının kullanıldığı bu araştırmada tasarım yöntemi olarak eşzamanlı üçgenleme ve eşzamanlı dönüşümsel desen birlikte kullanılmıştır. Tanımlayıcı nicel araştırmada veriler yüzyüze ve anket formu yoluyla, nitel araştırmada ise yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Verilerin harmanlanması, yorumlama esnasında gerçekleştirilmiş olup tartışmada verilerin üçgenlenmesinden yararlanılmıştır.Bulgular: Eczacıların büyük bölümü (%98,7) önleyici sağlık ve sağlığı geliştirme açısından roller üstlenmeleri gerektiğini düşünmektedir. Belirli bir sistematik içerisinde olmasa da eczacıların kendi birikimleri ve ilgileri ile sahip oldukları olanaklar dâhilinde eczanelerine başvuran diyabet hastalarına yönelik olarak birtakım hizmetleri üstlendikleri saptanmıştır. Eczacıları bu tür roller üstlenmeye motive eden başlıca faktörler; hastaların ihtiyacı olduğunu düşünme, görevi olarak görme iken, üstlenmelerinin önündeki engeller ise başlıca; zaman kısıtlılığı, iş yükü fazlalığı ve bu tür uygulamalar için belirli bir sistem olmamasıdır. Bu tür hizmetleri sunmak için gerekli gördükleri koşulların önde gelenleri ise meslek içi eğitim almak, belirli bir sistem olması, kaynak sağlanması ve diğer sağlık profesyonelleri ile iş birliği içinde çalışmaktır.Sonuç: Araştırma, pek çok eczacının halk sağlığı rolleri üstlendiğine ve bu rollerin uygun desteklerle geliştirilebileceğine işaret etmektedir. Çalışmanın karma yöntem kullanılarak gerçekleştirilmiş olması konuya ilişkin geniş bir değerlendirme olanağı sağlamakta ve gelecek düzenlemeler için önemli ipuçları vermektedir.Anahtar kelimeler: Eczane eczacılığı, diabetes mellitus, karma araştırma, önleyici sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirme

Background and Objective: In many countries, it becomes increasingly common to extend the practice role of community pharmacists towards public health activities. In order to inform policy makers, this study aimed to examine the role of pharmacists in the tertiary prevention of diabetic patients contactingı their pharmacies.Materials and Methods: In this mixed methods research, concurrent triangulation and concurrent transformative designs were combined. Data were collected face-to-face through a questionnaire in the descriptive quantitative study and through semi-structured interviews in the qualitative study. The data were blended during the interpretation stage and triangulation was used in the discussion of the findings.Results: The majority of the pharmacists (98.7%) believe that they should undertake roles in preventive health and health promotion. Although not systematically, the pharmacists have undertaken a number preventive services for diabetics, limited with their own knowledge, concerns and facilities. The main motivators for offering such services were the needs of patients and perceiving the task as pharmacist's own responsibility; the main barriers were lack of time, excessive workload and absence of a particular system for the implementation such activities. Professional development training, establisment of a system, allocation of resources and collaboration with other health professionals were suggested as the preconditions for pharmacists be involved in preventive activities.Conclusions: The research indicates that many pharmacists undertake roles in public health for diabetic patients and that these roles could be developed further with appropriate support. The findings provide a wide-scale evaluation of the subject through mixed research methodology and also offer important clues for future policies.Keywords: Community pharmacist; diabetes mellitus; mixed research methodology; preventive care; health promotion