Ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarının bilimsel epistemolojik inançlar ve zihinsel risk alma davranışları ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin fen bilimlerine yönelik akademik başarılarının bilimsel epistemolojik inançları ve zihinsel risk alma davranışları ile arasındaki ilişkiyi yol (path) analizi tekniği ile incelemektir. Araştırmada yöntem olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Malatya ili merkezinde bulunan tüm ortaokullarda öğrenim gören öğrenciler oluştururken, örneklemi 2014-2015 yılında Malatya ili merkezinde öğrenim gören 2119 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklemin % 50. 9' unu kız öğrenciler, % 49. 1' ini erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında, `Kişisel bilgi formu`, orijinali Conley, Pintrich, Vekiri ve Harrison (2004) tarafından 5.sınıf öğrencilerinden oluşan ilköğretim grubu için geliştirilmiş Türkçeye uyarlaması Kurt (2009) tarafından yapılmış 26 maddelik beşli likert tipte olan `Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği`, Beghetto (2009) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Yaman ve Köksal (2014) tarafından yapılmış 6 maddelik `Zihinsel Risk Alma Ölçeği` ve Aşut (2013) tarafından geliştirilen 30 sorudan oluşan `Fen Bilimleri Başarı Testi` kullanılmıştır. Çalışmada bilimsel epistemolojik inançlar ve zihinsel risk alma davranışının, akademik başarı ile ilişkisi `yol diyagramları ve yol analizi` yardımıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, bağımsız değişken olan bilimsel epistemolojik inançların alt boyutlarından olan kesinlik, gelişim ve doğrulama boyutlarının akademik başarıyı pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordadıkları ve yine bilimsel epistemolojik inançların kaynak boyutunun akademik başarıyı negatif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı belirlenmiştir. Yine öğrencilerin bağımsız değişken olan zihinsel risk alma becerilerinin akademik başarıyı pozitif yönde ve güçlü bir şekilde yordadığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda bilimsel epistemolojik inançlar ve zihinsel risk alma davranışları ile fen bilimleri başarısı arasında nedensel bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

The purpose of the study is to investigate association among scientific epistemological beliefs, intellectual risk taking and science achievement of middle school students by path analysis technique. In the study, correlational research method was applied. The target population of the study involved all middle school students in Malatya city, while the sample was composed of 2119 middle school students in 2014/2015 term. 50.9% of the participants were female while 49.1% of them were male. For collection data, `Personal Information Form`, `Scientific Epistemological Beliefs Scale`, Intellectual Risk Taking Scale` and `Science Achievement Test` were used. During data analysis regarding the association among scientific epistemological beliefs, intellectual risk taking and science achievement, path diagrams and analysis were utilized. Results of the analyses showed that `certainty`, `development` and `justification` aspects of scientific epistemological beliefs positively predicted science achievement while `source` aspect predicted negatively science achievement. Moreover it was found that intellectual risk taking levels of the students positively predicted science achievement. In conclusion it was seen that there were a causal association among scientific epistemological beliefs, intellectual risk taking and science achievement of middle school students.