Handlungsorientierte lehr- und lernverfahren und kulturvermittlung im fremdsprachenunterricht – eine empirisch-qualitative forschung

Abstract

Yabancı Dil Derslerinde Eylem Odaklı Öğretme ve Öğrenme Yöntemi ileKültür Aktarımı İlişkisi- Ampirik Nitel Bir AraştırmaBu yüksek lisans çalışmasının amacı, yabancı dil derslerinde eylem odaklı etkinlikler ile hedef dilin kültür arkaplanının aktarımı ilişkisini vurgulamaktır. Buna göre dilin kültürel arkaplanının eylem odaklı öğretme öğrenme teknikleriyle nasıl ilişkilendirilebileceği ve kültürlerarası öğrenme ve yaşam boyu öğrenmeye katkı sağlayabilmek adına ne gibi çalışmalar yapılabileceği konulaştırılmıştır. Araştırma kapsamında anket tekniği seçilmiş ve iki adet anket uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2012/2013 eğitim öğretim yılı güz döneminde Türkiye'deki üç farklı üniversitede Almanca Öğretmenliği okuyan üniversite öğrencileri ile aynı dönemde bu üniversitelerde yabancı dil olarak Almanca dersi veren öğretim üyeleri ve okutmanlardan oluşmaktadır. Öğrencilerin, öğretim üyelerinin ve okutmanların fikirlerini sormak ve önemli bilgileri toplamak amacıyla iki anket oluşturulmuştur. Anketlerden biri 220 öğrenciye dağıtılmış ve derste eğitmenlerin gözetiminde doldurulmuştur. 215 adet kullanılabilir anket elde edilmiştir. Öğrencilerin yanıtları dikkatlice toplanmış ve veriler SPSS programına girilmiştir. Anketin sonuçları tablolarda mutlak ve yüzdelik değerleriyle sunulmuştur. İkinci anket ise öğretim üyelerine ve okutmanlara dağıtılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatiksel yöntem kullanılmıştır.Araştırma, öğretim üyelerinin ve okutmanlarının derslerinde çoğunlukla hedef dilin kültürünü aktarmayı sağlayan farklı yöntem ve teknikler kullandığını göstermiştir. Öğretim üyeleri derslerinde eylem odaklı etkinliklere ve tekniklere yer vermekte, ancak yine de öğrencilerin eyleme dayalı farklı ürünler üretmesinde eksiklikler mevcuttur. Araştırma sonuçları, rol oyunlarının ve oyunların derste az yer bulduğu göstermiştir. Ayrıca öğrencinin kendi kültürü ile yabancı kültürü karşılaştırmasına imkan veren metin, alıştırma ve etkinliklerde eksiklikler bulunmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğretim üyeleri ülke bilgisi konularını aktarma konusunda akademik çalışmalar yapmaktadırlar. Ayrıca yurt içinde ve dışında hizmet içi eğitim programlarına katılmışlardır. Araştırma sonuçları dikkate alınarak özetle öğrencilerin ülke bilgisi ve kültürlerarası içerikleri kapsayan derslere ilgilerinin yüksek olduğu söylenebilir. Anahtar sözcükler: Eylem Odaklı Öğretme ve Öğrenme Yöntemi, Yabancı Dil Dersinde Kültür Aktarımı, Kültürlerarası Öğrenme, Öğrencilerin Aktifleştirilmesi, Yaşamboyu Öğrenme

Handlungsorientierte Lehr- und Lernverfahren und Kulturvermittlung im Fremdsprachenunterricht. Eine empirisch-qualitative ForschungDas Ziel dieser Masterarbeit ist es, die Bedeutung der handlungsorientierten Aktivitäten im Fremdsprachenunterricht und deren Beziehung zur fremdsprachigen Kulturvermittlung hervorzuheben. Grundsätzlich wird thematisiert, wie man den kulturellen Hintergrund der Sprache mit Hilfe von handlungsorientierten Lehr- und Lerntechniken behandeln kann und welche Art von Bemühungen es gibt, um einen Beitrag zum „interkulturellen Lernen` und „lebenslangen Lernen` des Lernenden leisten zu können. Im Rahmen der Studie wurde die Umfragetechnik ausgewählt. Es wurden zwei Umfragen durchgeführt. Die Stichproben der Untersuchungen bestehen aus den Studierenden, die im Wintersemester des Studienjahr 2012/2013 an drei verschiedenen Universitäten in der Türkei Deutsch auf Lehramt studierten, und den Lehrbeauftragten und Lektoren, die an diesen Universitäten im gleichen Zeitraum Deutsch als Fremdsprache unterrichteten. Um die Meinungen der Studierenden und Lehrbeauftragten und Lektoren abzufragen sowie die notwendigen Daten zu sammeln, wurden zwei Fragebögen erstellt. Der erste Fragebogen wurde an 220 Studierenden verteilt und im Unterricht unter Aufsicht der Dozenten ausgefüllt. Der Rücklauf betrug 215 Fragebögen. Die Antworten wurden sorgfältig gesammelt und die Daten wurden in SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) eingegeben. Die Ergebnisse der Umfrage wurden tabellarisch in absoluten Zahlen und in Prozent vorgestellt. Der zweite Fragebogen wurde an die Lehrbeauftragten und Lektoren verteilt. Bei der Analyse und Auswertung der gesammelten Daten wurde das deskriptive Verfahren angewendet. Die Untersuchung hat ergeben, dass die Lehrbeauftragten und Lektoren in ihrem Unterricht meistens verschiedene Methoden und Strategien benutzen, die es ermöglichen, die Kultur der Zielsprache zu vermitteln. In die Unterrichte werden von den Lehrbeauftragten ud Lektoren handlungsorientierte Aktivitäten oder Techniken integriert. Allerdings es bestehen noch Defizite bei der Erstellung der unterschiedlichen Handlungsprodukte. Die Ergebnisse zeigen, dass die Rollenspiele und Spiele im Unterricht wenig benutzt wurden. Des Weiteren weisen die Ergebnisse einen Mangel an Texten, Übungen und Aktivitäten im Unterricht auf, die einen Vergleich zwischen der eigenen Kultur der Lernenden und der fremden Kultur erlauben. Laut der Forschungsergebnisse beschäftigen sich die Lehrbeauftragten und Lektoren wissenschaftlich mit der Vermittlung landeskundlicher Kenntnisse, außerdem gaben sie an, dass sie an Weiterbildungsprogrammen teilgenommen haben, die sowohl im Inland als auch im Ausland stattfanden. Unter Berücksichtigung der Ergebnisse lässt sich zusammenfassen, dass die Motivation und das Interesse der Lernenden am Unterricht mit landeskundlich-interkulturellen Inhalten hoch sind. Schlüsselwörter: Handlungorientiertes Lehr- und Lernverfahren, Kulturvermittlung im Fremdsprachenunterricht, Landeskunde, Interkulturelles Lernen, Schüleraktivierung, Lebenlanges LernenYabancı Dil Derslerinde Eylem Odaklı Öğretme ve Öğrenme Yöntemi ileKültür Aktarımı İlişkisi- Ampirik Nitel Bir AraştırmaBu yüksek lisans çalışmasının amacı, yabancı dil derslerinde eylem odaklı etkinlikler ile hedef dilin kültür arkaplanının aktarımı ilişkisini vurgulamaktır. Buna göre dilin kültürel arkaplanının eylem odaklı öğretme öğrenme teknikleriyle nasıl ilişkilendirilebileceği ve kültürlerarası öğrenme ve yaşam boyu öğrenmeye katkı sağlayabilmek adına ne gibi çalışmalar yapılabileceği konulaştırılmıştır. Araştırma kapsamında anket tekniği seçilmiş ve iki adet anket uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2012/2013 eğitim öğretim yılı güz döneminde Türkiye'deki üç farklı üniversitede Almanca Öğretmenliği okuyan üniversite öğrencileri ile aynı dönemde bu üniversitelerde yabancı dil olarak Almanca dersi veren öğretim üyeleri ve okutmanlardan oluşmaktadır. Öğrencilerin, öğretim üyelerinin ve okutmanların fikirlerini sormak ve önemli bilgileri toplamak amacıyla iki anket oluşturulmuştur. Anketlerden biri 220 öğrenciye dağıtılmış ve derste eğitmenlerin gözetiminde doldurulmuştur. 215 adet kullanılabilir anket elde edilmiştir. Öğrencilerin yanıtları dikkatlice toplanmış ve veriler SPSS programına girilmiştir. Anketin sonuçları tablolarda mutlak ve yüzdelik değerleriyle sunulmuştur. İkinci anket ise öğretim üyelerine ve okutmanlara dağıtılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatiksel yöntem kullanılmıştır.Araştırma, öğretim üyelerinin ve okutmanlarının derslerinde çoğunlukla hedef dilin kültürünü aktarmayı sağlayan farklı yöntem ve teknikler kullandığını göstermiştir. Öğretim üyeleri derslerinde eylem odaklı etkinliklere ve tekniklere yer vermekte, ancak yine de öğrencilerin eyleme dayalı farklı ürünler üretmesinde eksiklikler mevcuttur. Araştırma sonuçları, rol oyunlarının ve oyunların derste az yer bulduğu göstermiştir. Ayrıca öğrencinin kendi kültürü ile yabancı kültürü karşılaştırmasına imkan veren metin, alıştırma ve etkinliklerde eksiklikler bulunmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğretim üyeleri ülke bilgisi konularını aktarma konusunda akademik çalışmalar yapmaktadırlar. Ayrıca yurt içinde ve dışında hizmet içi eğitim programlarına katılmışlardır. Araştırma sonuçları dikkate alınarak özetle öğrencilerin ülke bilgisi ve kültürlerarası içerikleri kapsayan derslere ilgilerinin yüksek olduğu söylenebilir. Anahtar sözcükler: Eylem Odaklı Öğretme ve Öğrenme Yöntemi, Yabancı Dil Dersinde Kültür Aktarımı, Kültürlerarası Öğrenme, Öğrencilerin Aktifleştirilmesi, Yaşamboyu Öğrenme