Ferulago blancheana bitkisindeki sekonder metabolitlerin izolasyonu, antioksidan ve antikolinesteraz aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Ferulago türleri, aromatik (kokulu) çiçekli bitkiler familyalarından biri olan Apiaceae (=Umbelliferae) familyasına ait bitkilerdir. Ferulago ve yakın türleri ''Çakşır'', ''Çağşır'' otu olarak bilinmektedir; halk arasında sinir sistemini yatıştırıcı, gaz söktürücü, kurt düşürücü ve ayrıca kökleri afrodizyak olarak kullanılmaktadır. Üzerinde çalışılan Ferulago blancheana Post, endemik bir tür olup Kahramanmaraş Başkonuş'ta yetişmektedir (C6 Karesi). Ferulago blancheana bilim dünyasına 1888 yılında Boissier'in `Flora Orientalis Supplementum` adlı eserinde tanıtılmıştır.Dünyada ve Türkiye'de bugüne kadar Ferulago türlerinin daha çok uçucu yağları ve bazı aktiviteleri üzerine çalışılmıştır. Ferulago türlerinin izolasyon ve diğer metabolitleri üzerine yapılan çalışmalar oldukça az olmakla beraber Ferulago blancheana sekonder metabolitlerinin izolasyonu, antioksidan ve antikolinesteraz aktiviteleri bakımından ilk defa tarafımızdan çalışılmaktadır.Bu yüksek lisans tez çalışmasında Ferulago blancheana bitkisinden sekiz adet bileşik izole edilmiştir. İlk aşamada Ferulago blancheana bitkisinin diklorometan ve etil asetat/metanol ekstreleri hazırlandı. Bu ekstrelerin toplam fenolik miktarları pirokatekole ve toplam flavonoit miktarları kersetine eşdeğer olarak tayin edildikten sonra antioksidan aktiviteleri lipid peroksidasyonu inhibisyonu ve DPPH serbest radikal giderim yöntemleri ile saptanmıştır. Ferulago blancheana bitkisinin diklorometan ve etil asetat/metanol ekstrelerinin ve bu ekstrelerden elde edilen saf bileşiklerin antikolinesteraz aktiviteleri in vitro Ellman metodu ile AChE ve BChE enzimlerine karşı belirlendi. Ekstrelerin başlıca sekonder metabolitleri kumarinler ve steroit yapıdaki bileşikler izole edilip saflaştırıldı; bu bileşiklerin yapıları çeşitli spektroskopik (NMR, UV) yöntemlerle belirlendi.Anahtar Kelimeler: Ferulago blancheana; furanokumarin; antioksidan aktivite; antikolinesteraz aktivite; heraclenol; imperatorinBu çalışma Bezmialem Vakıf Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir.Proje No: 9.2014/17

The Ferulago is an aromatic (fragrant) plant, which is a member of one of the flowering plant families, the Apiaceae (=Umbelliferae). The Ferulago and its similar species are known as the `giant fennel` (Çakşır, Çağşır); it is used by people traditionally to soothe the nervous system, relieve gas, get rid of worms, and its roots are separately used as an aphrodisiac. The Ferulago blancheana Post which is currently being worked on, is an endemic species that grows in Kahramanmaraş Başkonuş (Square C6). The Ferulago blancheana was first introduced to the scientific world in Boisser's work `Flora Orientalis Supplementum` which was published in 1888.Until today, in Turkey and the world, the Ferulago species have mostly been worked for their volatile oils and some activities, in general. The Ferulago species, as well as having very little work done in terms of its isolation and other metabolites, the Ferulago blancheana is being worked on for the first time in terms of its volatile oil, isolation, and the use of secondary metabolites.In this thesis study, eight compounds have been isolated from Ferulago blancheana plant. In the first stage, the Ferulago blancheana plant's dichloromethane and ethyl acetate /methanol extracts were prepared. After the total phenolics amount and the total flavanoids amount were accounted to as equal to quercetin, and antioxidant activities were detected by inhibition of lipid peroxidation and DPPH free radical scavenging methods. Dichloromethane and ethyl acetate/methanol extracts of Ferulago blancheana and the anticholinesterase activities of the pure compounds isolated were identified using the Ellman method against the AChE and BChE enzymes. As the main secondary metabolites of the exracts coumarins, and five furanocoumarin, and two steroids structure isolated and purified; their structures were identified using spectroscopic (NMR, UV) methods.Keywords: Ferulago blancheana; furanocoumarin; antioxidant activity; anticholinesterase activity; heraclenol; imperatorinThis research was supported by the Scientific Research Unit of Bezmialem Vakıf University.Project No: 9.2014/17