Ortaöğretim kademesinde örgün eğitim dışına çıkma durumunun çeşitli değişkenler açısından analizi (Malatya ili örneği)

Abstract

Bu çalışmada, ortaöğretimde; örgün eğitim dışına çıkmış öğrencilerin mevcut durumlarının ve okuldan ayrılma nedenlerinin bazı değişkenler açısından tespit edilmesi ile lise eğitiminin örgün eğitim yerine açıköğretimde sürdürülmesine imkan veren 6287 sayılı yasayla yapılan düzenlemeye ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.Betimsel nitelikte olan araştırmanın çalışma evrenini; 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, Malatya ili merkez ilçelerinde (Battalgazi, Yeşilyurt), açıköğretim lisesine kayıtlı ve 6 okulda sınava giren toplam 320 öğrenci ile ortaöğretim kademesindeki farklı okul türlerinde görev yapan 20 yönetici ve 50 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklem belirlemede amaçsal örnekleme ve küme örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Karma desende gerçekleştirilen araştırmada veriler, `Ortaöğretim Okul Terki Anketi` ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Öğrencilerin görüşleri, Karacabey (2016) tarafından hazırlanan 18 maddelik anket formu, yönetici ve öğretmen görüşleri ise araştırmacı tarafından geliştirilen 8 maddelik yarı yapılandırılmış soru formu ile alınmıştır.Araştırmanın verileri, frekans değerleri ve ki kare testlerine tabi tutulmuştur. Demografik değişkenlere ilişkin veriler için frekans değerleri hesaplanırken, bu değişkenlerle okuldan ayrılma nedenleri arasındaki ilişki ki kare testi ile belirlenmiştir. Nitel yöntemle elde edilen veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur.Araştırmanın sonucunda; Malatya ili genelinde ortaöğretim kademesinde bir yılda açık öğretime yönelen öğrencilerin %9,4 oranında olduğu, bu öğrencilerin büyük kısmının kız öğrenci, 9. sınıf, mesleki- teknik ile Anadolu lisesi öğrencisi, hanehalkı 4-5 kişiden oluşan ve sosyo-ekonomik durum ile eğitim düzeyi düşük ailelerden olduğu görülmüştür. `Maddi imkansızlık` ve `başarısızlık` hem erkek hem de kız öğrenciler için ortak neden olarak vurgulanırken; erkek öğrencilerde `okulu sevmemek`, kız öğrencilerde ise `ailenin engel olması` farklı nedenler olarak ortaya çıkmıştır.6287 sayılı yasa ile yapılan düzenlemeye ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri arasında da fark ortaya çıkmış olup, yöneticilerin büyük çoğunluğu yapılan düzenlemeyi olumlu değerlendirirken; bir kısmı da, okulu terk sayısında ciddi artışa yol açması nedeniyle olumsuz bulduklarını vurgulamışlardır. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu ise yöneticilerin aksine, düzenlemeyi olumsuz bulurken; bir bölümü de, okula devam etmek istemeyen öğrencilerin, diğer öğrencilerin motivasyonlarını olumsuz etkilemeleri nedeniyle olumlu bulduklarını belirtmişlerdir. Araştırmanın sonucunda ortaöğretimde örgün öğretim dışına çıkmanın önlenmesi için, erken müdahale programlarının geliştirilmesi, farklı bakanlıklarca bütüncül politikaların izlenmesi, takip sisteminin kurulması öneriler arasındadır.Anahtar Kelimeler: Açıköğretim, Lise Öğrencisi, Okul Terki, Ortaöğretim, Örgün Eğitim Dışına Çıkma.

In this study, it was aimed to determine the current situation of the students who have gone out of formal education at high school education level and the reasons for leaving the school in terms of various variables, and also to determine the views of the administrators and teachers about the arrangement which allows high school education to continue as open education instead of formal education.The population of the descriptive research was consisted of 320 students enrolled in open education high schools who were examined in 6 different schools and also 20 administrators and 50 teachers working in different school types at high school education level, in the central districts of Malatya (Battalgazi, Yeşilyurt), in 2016-2017 academic year. Purposive sampling and cluster sampling methods were used for sampling. The data in the mixed design were collected by `High School Abandonment Questionnaire`, and semi-structured interview form. The views of the students were gathered by a 18-item questionnaire which is developed by Karacabey (2016) and while the views of administrators and teachers were taken by a semi-structured questionnaire developed by the researcher which includes 8 questions.The data of the study were subjected to frequency values and chi-square tests. While calculating the frequency values for the demographic variables, the relationship between some demographic variables and the reasons for leaving the school was determined by the chi- square test. The data obtained by qualitative method were subjected to content analysis.The results of the current study were seen; in Malatya province, 9,4% of students at high school education level are in open education, the majority of these students are consisted of female, 9th grade, vocational-technical and Anatolian high school students, with families consisted of 4-5 people who are low educational background status. Although `financial difficulties` and `academic failure` were emphasized as a common reasons for both male and female students, the different reasons were emerged for them as the reason of `I dislike school` in male students and `family obstruction` in female students.The difference between the opinions of the administrators and teachers regarding the regulation made by Law No. 6287 was appeared, and the majority of the administrators evaluated the regulation positively; others stressed that they found it negatively because of the dramatic increase in the number of drop-outs. The vast majority of teachers, unlike the administrators, evaluated the regulation negatively; others stated it positively because the law prevents students who do not want to attend school from affecting the negatively the motivation of other students. Some suggestions for preventing leaving school in high school level, include the development of early intervention programs, the monitoring of holistic policies by different ministries, and the establishment of a follow-up system in order to prevent non-formal education.Keywords: Open Education, High School Student, School Dropout, High School Education, Out of Formal Education.