Ortaokul öğrencilerinin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) mesleklerine yönelik ilgilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin FeTeMM mesleklerine yönelik ilgilerinin incelenmesi, bu konu kapsamında durumun belirlenmesidir.Çalışmada, karma yöntem araştırması ve bu yaklaşımın desenlerinden biri olan açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Nicel araştırma yöntemi kapsamında, tarama araştırması türlerinden kesitsel tarama araştırması modelleri; nitel araştırma kapsamında, durum çalışması modellerinden iç içe geçmiş tek durum deseni kullanılmıştır.Çalışmanın nicel boyuttaki örneklemini, Çanakkale Merkez İlçesi'nde bulunan 4 farklı devlet ortaokulunda, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı II. döneminde öğrenim görmekte olan 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeylerindeki toplam 834 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Nitel boyuttaki çalışma grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılının I. döneminde öğrenim görmekte olan 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeylerindeki sekiz ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır.Çalışmada; nicel araştırma kapsamında Kier, Blanchard, Osborne ve Albert (2013) tarafından geliştirilen ve Koyunlu Ünlü, Dökme ve Ünlü (2016) tarafından Türkçe'ye uyarlanmış olan `Fen, Teknoloji, Matematik ve Mühendislik Mesleklerine Yönelik İlgi Ölçeği (FeTeMM-MYİÖ)` kullanılmıştır. Nitel araştırma kapsamında, yarı yapılandırılmış açık uçlu 11 görüşme sorusundan oluşan bir veri toplama aracı kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi, SPSS programı ile t-testi ve ANOVA uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizi betimsel analiz yaklaşımı ile gerçekleştirilmiştir.Öğrencilerin FeTeMM mesleklerine yönelik ilgilerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, aile gelir durumu ve okuldan memnuniyet durumu olmak üzere altı değişken temelinde anlamlı olarak farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Fen alt boyutundaki ilginin cinsiyet, kendini en başarılı bulduğu ders, sınıf düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, aile gelir durumu ve okuldan memnuniyet durumu; teknoloji alt boyutundaki ilginin cinsiyet, kendine ait bilgisayar ya da tablet olma durumu, çalışma odası olma durumu, sınıf düzeyi, anne eğitim düzeyi ve aile gelir durumu; mühendislik alt boyutundaki ilginin cinsiyet ve baba eğitim düzey; matematik alt boyutundaki ilginin kendini en başarılı bulduğu ders, sınıf düzeyi, baba eğitim düzeyi ve okulundan memnuniyet durumu değişkenleri temelinde anlamlı olarak farklılaştığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitel verilerden elde edilen bulguların büyük oranda, nicel bulguları destekler ve açıklayıcı nitelikte olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Fen, matematik, mesleki ilgi, mühendislik, teknoloji, FeTeMM/STEM.

The purpose of this research is to investigate the middle school students' interests in STEM careers and determine their perceptions within the scope of this issue. In the study, mixed methods research design and explanatory sequential design of this approach was used. In the quantitative research method cross-sectional survey research model and in the qualitative research method multiple analysis unit which is one of the types of case study models was used.The quantitative sampling consisted of 834 students studying in the 5th, 6th, 7th and 8th grades in different four state middle schools in the central district of Çanakkale in the spring semester of 2016-2017 academic year. The qualitative study group comprised of eight middle school students studying in the 5th, 6th, 7th and 8th grades in the fall semester of 2017-2018 academic year. In the study; in the quantitative method `Science, Technology, Engineering and Mathematics (STEM) Career Interest Survey` which was developed by Kier, Blanchard, Osborne and Albert (2013) and adapted into Turkish by Koyunlu Ünlü, Dökme and Ünlü (2016), was used. In the qualitative method, a data collection instrument consisting of 11 semi-structured open ended questions was utilized.The quantitative data was analyzed through SPSS software program by conducting t-test and ANOVA. The qualitative data was analyzed through descriptive analysis.It was found that the students' interests in STEM careers significantly differentiate according to the six variables, namely gender, grade level, mother's educational attainment, fathers' educational attainment, family income status and school satisfaction. It was concluded that the students' interests in science sub-dimension significantly differentiate based on gender, the perceived most successful lesson, grade level, mother's educational attainment, father's educational attainment, family income status and school satisfaction variables; the interests in technology sub-dimension significantly show differences according to gender, having one's computer or tablet, having study room, grade level, mother's educational attainment and family income status variables; the interests in engineering sub-dimension significantly differentiate according to gender and father's educational attainment variables; the interests in mathematics sub-dimension significantly differentiate according to the perceived most successful lesson, grade level, father's educational attainment and school satisfaction variables. It was revealed that the qualitative findings substantially support and explain the quantitative ones.Keywords: Career interest, engineering, mathematics, science, technology, STEM.