Orta çocukluk döneminde algılanan ebeveyn tutumları, aile aidiyeti ve empatik eğilimler arasındaki ilişkiler ve bunların bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, orta çocukluk dönemindeki çocukların algıladıkları ebeveyn tutumları ile aile aidiyeti duyguları ve empatik eğilimleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığının belirlenmesi hedeflendi. Aynı zamanda öğrencilerin ebeveynlerinden algıladıkları tutumların, aile aidiyeti duygularının ve empatik eğilimlerinin bazı değişkenlere göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığı incelendi. Araştırmanın örneklemini, Sakarya ilinin Adapazarı ilçesindeki beş resmi ortaokulda öğrenim gören 5. ve 6. sınıf öğrencileri oluşturdu. Örneklem rastlantısal yöntem ile söz konusu okullardan toplam 412 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirildi.Öğrencilere `Kişisel Bilgi Formu`, `Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği-Çocuk Formu`, `Aile Aidiyeti Ölçeği` ve `KA-Sİ Çocuklar İçin Empatik Eğilim Ölçeği`nden oluşan anket bataryası uygulandı. Toplanan veriler SPSS 21 paket programı kullanılarak analiz edildi. Verilerin analizinde değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemede Spearman korelasyon katsayısı, iki grubun karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi ve ikiden fazla grubu karşılaştırmada Kruskal Wallis H testinden yararlanıldı.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, ebeveynden algılanan duygusal sıcaklık tutumu ile hem aile aidiyeti duygusu hem de empatik eğilim arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Baba ve annelerini daha destekleyici algılayan çocukların ailelerine duydukları aile aidiyeti duygularının ve empatik eğilimlerinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.Diğer yandan, olumsuz ebeveyn tutumları (aşırı koruyuculuk ve reddecilik) ile aile aidiyeti ve empatik eğilimler arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Babanın aşırı koruyucu tutumu aile aidiyeti ile anlamlı bir ilişki göstermezken anne aşırı koruyucu tutumu aile aidiyeti ile negatif yönde anlamlı ilişkiler göstermiştir. Annenin çocuğuna yönelik endişeli yaklaşımı arttıkça çocuğun aile aidiyeti duygusunun azaldığı görülmüştür. Ebeveyn aşırı koruyuculuğu empatik eğilimler ilişkili bulunmamıştır. Ebeveyn reddediciliği ise hem aile aidiyeti hem de empatik eğilimler ile negatif yönde ilişkiler göstermiştir. Ebeveynin eleştiren, yargılayan yaklaşımı arttıkça aile aidiyetinin ve empatik eğilimlerin azaldığı görülmüştür. Aile aidiyeti duygusu ve empatik eğilim arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulardan, cinsiyetin koruyucu ve reddedici ebeveyn tutumunda olduğu kadar aile aidiyeti duygusunda ve empatik eğilimlerde önemli bir değişken olduğu saptanmıştır.

In this study, it is aimed to determine whether there is a significant relationship between perceived parental attitudes and sense of family belonging and empathic tendencies of children in the middle childhood period. At the same time, it has been examined whether the students' perceived attitudes from their parents, their sense of family belonging and their empathic tendencies differentiate or not significantly according to some variables.The sample of the research consisted of the 5th and 6th grade students from five secondary schools in Adapazarı, Sakarya. A total of 412 students were enrolled in the sample by using random method.A questionnaire consisting of ary `Personal Information Form`, `Abbreviated Perceived Parental Attitudes Scale`, `Family Attitude Scale for Children` and `KA-Sİ Empathic Tendency Scale for Children` were applied to the students. The obtained data was analyzed by using SPSS 21 package program. In the data analysis, Spearman's correlation coefficient was used to determine the relationships between the variables, Mann-Whitney U test was used to compare the two groups and Kruskal Wallis H test was used to compare more than two groups.According to the findings obtained from the study, a positive significant relationship was found between the emotional warmth attitude perceived from the parents and both the sense of family belonging and the empathic tendency. It was concluded that the sense of family belonging and empathic tendencies of the children who perceived their fathers and mothers to be more supportive were higher.On the other hand, negative parental attitudes (overprotection and rejection) and family belonging and empathic tendencies were negatively correlated. While the father's overprotective attitude did not show a significant relationship with family belonging, the mother's overprotective attitude showed a significant negative relationship with family belonging. It was seen that as the mother's anxious approach towards her child increased, the child's sense of family belonging decreased. Parental over-protection was not associated with empathic tendency. Parental rejection was negatively correlated with both family belonging and empathic tendencies. It has been observed that as the parent's critical, judgmental approach increases, family belonging and empathic tendencies decrease. A positive correlation was found between the sense of family belonging and empathic tendency.From the obtained findings of the study, it has been found that the gender is an important variable in the sense of family belonging and empathic tendencies as well as the protective and rejecting parental attitudes.