Özel ve örgün eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ yeterlilikleri ile öğretimsel liderlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin öğretimsel liderlik davranışlarının duygusal zeka ve akış kuramı arasındaki ilişkiyi farklı değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın çalışma evrenini 2017 - 2018 eğitim öğretim yılında Çanakkale (Merkez/ilçeler)'deki resmi ilkokul, ortaokul kademeleri ve özel eğitim kurumlarının ilkokul,ortaokul ve lise kademelerinde farklı branşlarda görev yapan 310 öğretmen oluşturmaktadır.Araştırmada geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları daha önceden yapılmış olan `Duygusal Zekâ Ölçeği`, `Öğrenen Örgüt Ölçeği` ve `Akış Kuramı` kullanılmıştır. Ayrıca `Kişisel Bilgi Formu` ile demografik veriler toplanmıştır. Duygusal zekâ ölçeği; iyi oluş, öz kontrol, duygusallık, sosyallik boyutlarından oluşmaktadır. Öğrenen örgüt ölçeği; zihni modeller, kişisel hâkimiyet, sistem düşüncesi, takım halinde öğrenme boyutlarından oluşmaktadır. Akış kuramı ölçeği ise; ilgi çekme, işten zevk alma ve içsel iş motivasyonu boyutlarından oluşmaktadır. Veriler SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz verileri normal dağılıma uygun olup olmadığını belirlemek için tek örneklem Kolmogorov Smirnov Testi, örneklemin dağılımlarını belirlemek için; frekans ve yüzde hesaplamaları, duygusal zekâ ve öğretimsel liderlik düzeyini belirlemek amacıyla; yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma değerleri, duygusal zekâ ve öğretimsel liderlik düzeyinin cinsiyete ve görev yaptığı okul türüne göre değişimini incelemek için bağımsız gruplar t-testi, duygusal zekâ ve öğretimsel liderlik düzeyinin bağımsız değişkenlere yaş ve mesleki kıdeme göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere tek yönlü varyans analizi(ANOVA), hangi gruplar arasında farklılaştığını araştırmak için ise post-hoc Scheffe testi uygulanmıştır. Öğretmenlerin duygusal zekâ ve örgütsel adanmışlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamak için Pearson korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Son olarak örgütsel adanmışlığın yordanmasına ilişkin basit doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Öğretmenlerin öğrenen örgüt hakkındaki görüşlerinde mesleki kıdem değişkenine göre 'sistem düşüncesi' alt boyutunda anlamlı farklılık bulunmuştur. Yaş, cinsiyet, okul türü değişkenlerinde ise öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Duygusal zeka ile ilgili öğretmen görüşlerinde 'duygusallık' alt boyutu cinsiyet değişkeninde ve ' öz kontrol' alt boyutu okul türü değişkeninde anlamlı farklılık bulunmuştur. Akış kuramı ile ilgili öğretmen görüşlerinde 'işten zevk alma' ve ' içsel iş motivasyonu' alt boyutlarında anlamlı farklılık bulunmuştur. Öğrenen örgüt alt boyutlarında yüksek düzeyde ilişki görülürken, duygusal zeka alt boyutları arasında düşük ile orta, akış kuramı alt boyutlarında ise orta düzeyde ilişki görülmüştür. Öğretmenlerin duygusal zeka ve öğrenen örgüt ile akış kuramı görüşleri arasında düşük ilişki görülürken, öğrenen örgüt ve akış kuramı arasında orta düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Duygusal Zekâ, Öğretimsel Liderlik, Akış Kuramı

The purpose of this research is to examine the relationship between the instructional leadership behaviours of teachers and emotional intelligence and flow theory in terms of different variables. The study is composed of 310 teachers who work in different branches of primary, secondary schools and special education institutions' primary, secondary and high schools in Çanakkale (center / districts) in 2017 - 2018 academic year.For validity and reliability of the study, `emotional intelligence scale`, `learning organization scale`, and `theory of flow scale`. Demographic data has been collected using self-description forms. Emotional intelligence scale/inventory is comprised of well-being, self-control, emotionality, sociability components. Learning organization inventory is comprised of mental model, personal authority, idea of system, learning in teams components. Theory of flow inventory is comprised of the components of appeal, delight in work, and internal motivation for the job.The date has been analyzed using SPSS 25.0 program. To determine whether the data is conformed to normal distribution one sample Kolmogorov Smirnov Test, to determine sample distribution frequency and percentage count, to determine emotional intelligence and educational leadership level, percentage, frequency, arithmetical mean, standard deviation value, to examine the variation between emotional intelligence and educational leadership level in genders, independent samples t-test, to examine whether emotional intelligence and educational leadership level vary in accordance with independent variables like, age, gender, professional seniority, and school type one-way analysis of variance(ANOVA), and to examine between which groups they vary post-hoc Scheffe tests have been applied. To determine the relation between Emotional intelligence and organizational devotion level of teachers Pearson coefficient of correlation has been calculated. And finally, regarding to prediction of organizational devotion, simple linear regression analysis has been applied.) There was a significant difference in the 'system thinking' sub-dimension in the opinions of the teachers about the learning organization according to the occupational seniority variable. There was no significant difference between teachers' opinions in age, gender, school type variables. It was found significant difference in the teachers' opinions about emotional intelligence, the 'emotional' sub-dimension in the gender variable and the 'self-control' sub-dimension in the school type variable. There was a significant difference in the sub-dimensions of 'enthusiasm enjoyment' and 'inner work motivation' in the views of teachers regarding flow theory. While there was a high level of association in the learning organization sub-dimensions, there was a low-to-medium relationship between emotional intelligence sub-dimensions and a moderate relationship with flow theory sub-dimensions. It was concluded that teachers had a low level of relationship between emotional intelligence and learning organization and flow theory, but that there was a moderate relationship between learning organization and flow theory.Key words: emotional intelligence, educational leadership, theory of flow