Çanakkale muharebelerinde haberleşme faaliyetleri

Abstract

Çalışmada Çanakkale Cephesi'nde haberleşme hizmetleri araştırılmıştır. Bu amaca ulaşmak için post-pozitivist paradigma altında nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Yoğunluklu olarak Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi'ndeki belgelerden yararlanılmıştır. Modern haberleşme tarihi ile ilgili birkaç kitap ve birkaç makale var olsa da Çanakkale Harbi'nde haberleşme ile ilgili bilimsel bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırma, beş bölüm olarak sunulmuştur. Osmanlı Devleti'nde modern haberleşmenin başlamasından kısaca bahsedildikten sonra Çanakkale Muharebelerine kadar muhabere hizmetlerinin nasıl yürütüldüğü aktarılmıştır. Haberleşmede esas olan teşkilat-malzeme-kadro bilgisi 'malzeme' başlığı altında kurgulanmıştır. Bunlar büro, santral ve levazım malzemeleri, teknik malzemeler, personel ve destekleyici unsurlardır. Savaşta bile olsa teşkilat yapılanmasındaki kadrolarda hem eleman hem de sahra postaları açısından artış gözlemlenmiştir.Muhabere hizmetlerinde dört temel çalışma paralel düzeyde sürmüştür. Öncelikle gerekli yerlere telefon ve telgraf santrallerinin kurulumu, haberleşme aktarım sistemi ve malzemeleriyle İstanbul Muhabere ve Muvasala Genel Merkezi'nden Akçay Körfezi'ni ve tüm Trakya Bölgesi'ni kapsayan askerî haberleşme ağı kurulmuştur. Haberleşme hizmetlerinde ikinci temel hizmeti oluşturan bakım-onarım ve gözetleme hizmetleri son derece titizlikle yürütülmüştür. Muhaberedeki bir yılı aşkın hizmete bakıldığında tüm elemanlar olağanüstü fedakarlıklar göstererek ne pahasına olursa olsun haberleşmeyi sağlamışlardır. Teknik anlamda haberleşme ağı ile ilgili birçok harita, kroki, şema ve listeler profesyonelce hazırlanarak hiçbir şey tesadüfe bırakılmamış olduğu gözlemlenmiş ve kayıt altına alınmıştır.Sonuç olarak seferberliğin ilanı ile birlikte Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığının görevi devralmasından başlayarak 18 Mart 1915 zaferi ile sonuçlanan savunmadaki haberleşme hizmetleri çok başarılı bir sınav vermiştir. Yaklaşık sekiz buçuk ay süren kara muharebelerinde Gelibolu Yarımadasının kuzey ve güney bölümleri ile Rumeli ve Anadolu Yakasını da kapsayan haberleşme ağı her türlü fedakarlıkla mükemmele yakın hizmet vermiştir. 'Önce muhabere sonra muharebe' doktrini Çanakkale Muharebelerinde bir defa daha yaşanmış ve de başarılı olmuştur.

In this study, communication services in Çanakkale front were investigated. In order to reach this aim, document analysis technique which is one of the qualitative research methods has been used under post-positivist paradigm. The documents of the General Staff Military History and Strategic Studies Department were used intensively. Although there are a few books and articles about the history of modern communication, there is no scientific study on communication about Canakkale War. The research is presented in five chapters.After the brief introduction of modern communication in the Ottoman Empire, how the communication services were carried out until Canakkale War were discussed. Organizational-material-cadre information, which is the basis of the communication, is structured under the title material. These are office, power plant and supplies, technical materials, personnel and supporting elements. Even in case of war, there has been an increase in both staff and field posts in the cadres of the organization structure. The three basic works in the communication services continued on a parallel level. Installation of telephone and telegraph plants in necessary places preemptively, a military communication network which is covering the Akcay Gulf and the entire Thrace region from the Istanbul Headquarters and Muvasala Headquarters by using communication transmission system and materials has been established. Maintenance and repair services, which constitute the second basic service in communication services, have been carried out with utmost care. Over a year of service, all the personnels showed extraordinary sacrifices and provided communication at all costs. Technically, many maps, sketches, schemes and lists related to the communication network have been prepared professionally and nothing has been left to chance and it has been observed and recorded.As a result, with the announcement of the mobilization, communicatinon services during the defense which is started from take over of Çanakkale Fortune District Command and resulted in the victory of 18 March 1915 passed a very successful test. The communication network covering the northern and southern parts of the Gallipoli Peninsula and the Rumelian and Asian sides of the Gallipoli Peninsula provided excellent service during the land battles which lasted about eight and a half months. First communication then battle doctrine has been experienced in Canakkale War and has been succesful again.