Öznel iyi oluşun yordanmasında psikolojik ihtiyaçların karşılanması, aile aidiyeti ve ebeveyn algısı rolünün incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı temel psikolojik ihtiyaçlar, aile aidiyeti, anne algısı ve babaalgısı değişkenlerinin öznel iyi oluş üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada öznel iyioluş, temel psikolojik ihtiyaçlar, aile aidiyeti, anne algısı ve baba algısı değişkenlerinin okultürü, cinsiyet, ebeveyn eğitim durumu, kardeş sayısı, demografik değişkenleri ile arasındakiilişki ilişkisel tarama modeli kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini İstanbul'unFatih ilçesinde dört farklı okul türünde eğitim gören 199'u erkek ve 209'u kız olmak üzeretoplamda 408 lise 10. ve 11. Sınıf öğrencisi oluşturmuştur.Verilerin toplanmasında Anne-Baba Algısı Ölçeği, Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği,Aile Aidiyeti Ölçeği ve Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği (EPOCH) kullanılmıştır. Verilerinanalizinde bağımsız örneklemler t testi, hiyerarşik regresyon analizi ve one way anova testlerikullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öznel iyi oluşun yordanmasında temel psikolojikihtiyaçlar, aile aidiyeti, anne algısı ve baba algısı değişkenlerinin etkili olduğu görülmüştür.Erkek öğrencilerin öznel iyi oluş düzeyleri, kız öğrencilerin aile aidiyet düzeyleri ve babaalgıları yüksek bulunmuştur. Bir kardeşi veya iki kardeşi olan öğrencilerin üç ve üzeri kardeşiolan öğrencilere göre aile aidiyetleri ve baba algıları daha yüksek bulunmuştur. Üç ve üzerikardeşi olan öğrencilerin bir kardeşi olan öğrencilere göre anne algıları daha düşükbulunmuştur. Ergenlerin temel psikolojik ihtiyaçlar, aile aidiyeti, anne algısı ve baba algısıdüzeyleri anne-baba eğitim durumuna göre farklılaşmamakta, öznel iyi oluş düzeyi babaeğitim durumuna göre farklılık göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Öznel iyi oluş, psikolojik ihtiyaçlar, aile aidiyeti, ebeveyn algısı,ergenler.

The aim of this research is to investigate the effects of basic psychological needs,family belonging, mother perception and father perception on subjective well-being. In thisresearch, the relationship between subjective well-being, family belonging, basicpsychological needs, mother perception and father perception variables, type of school,gender, parental education status and number of siblings were investigated by using relationalscreening model. The sample of the research consisted of 408 high school 10th and 11th gradestudents, 199 male and 209 female students who were educated in four different school typesin Fatih, İstanbul.Mother-Father Perception Scale, Basic Psychological Needs Scale, FamilyCommitment Scale and Adolescent Subjective Well-being Scale (EPOCH) were used tocollect data. Independent samples t-test, hierarchical regression analysis and one-way anovatests were used to analyze the data. It was seen that basic psychological needs, familybelonging, mother perception and father perception variables were effective in predictingsubjective well-being. The female students family belonging levels and father perceptions,subjective well-being of male students, were found to be high. Students with one or twosiblings have higher levels of family belonging and fathers perceptions than students withthree and more siblings. Students who have one sibling have higher level of motherperception than the students who have three or more siblings. The basic psychological needs,family belonging, mother perception and father perception levels of adolescents do not differaccording to their parents' education on the other hand father's educational status affect's thelevel of subjective well-being.viKey Words: Subjective well-being, psychological needs, family belonging, perception ofparent, adolescents.