Kronik obstrüktif akciğer hastalığında anksiyete ve depresyon semptomlarının egzersiz performansı ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

ÖZETAmaç: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalarda depresyon ve anksiyeteye beklenene göre çok daha az tanı konmaktadır. Depresyon ve anksiyete KOAH'lı hastaların egzersiz kapasitesini ve yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada amacımız KOAH'a eşlik eden anksiyete ve depresyon semptomlarının sıklığını araştırmak, depresyon ve anksiyete semptomları ile hastanın nefes darlığı şiddeti, hastalığın evresi, yaşam kalitesi ve egzersiz kapasitesi arasındaki ilişkiyi incelemektir.Gereç-Yöntem: Şubat 2010 ? Nisan 2012 tarihleri arasında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları polikliniğine başvuran hastalar değerlendirildi ve bunlar arasından 90 stabil KOAH'lı hasta telefon ile veya sözel olarak davet edilerek bu çalışmaya alındı. Hastalara anksiyete ve depresyon semptom taraması için Hastane Anksiyete ve Depresyon (HAD) Ölçeği, yaşam kalitesinin değerlendirilmesi için St. George Solunum Anketi (SGRQ), egzersiz performansının değerlendirilmesi için altı dakika yürüme testi, nefes darlığının şiddetini değerlendirmek için spirometri ve Medical Research Council (MRC) dispne ölçeği uygulandı.Bulgular: Çalışmaya katılan hastaların %18,9'u evre 1, %64,4'ü evre 2, %15,6'sı evre 3, %1,1'i evre 4 KOAH idi. Hastaların en düşük yaşı 39, en yüksek yaşı 78 ve yaş ortalaması 62,92±8,49 idi. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği uygulanan 90 hastanın %26,7'sinde (24 hasta) depresyon, %12,2'sinde (11 hasta) anksiyete semptomları saptandı. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeğinde anksiyete için kesme puanı 10, depresyon için kesme puanı 7 idi. Altı dakika yürüme mesafesi minimum 180 m, maksimum 671 m ve ortalama yürüme mesafesi 494,16±88,57 metre idi. St. George Solunum Anketi semptom skoru ortalaması 55,56±20,11; aktivite skoru ortalaması 45,50±13,38; etki skoru ortalaması 28,79±20,35; toplam skoru ortalaması 38,31±16,75 hesaplandı. Hastaların %21,1'i MRC evre 1, %55,6'sı MRC evre 2, %20'si MRC evre 3, %3,3'ü MRC evre 4 idi.Evre 1 (%18,9) KOAH'lı hastalarda anksiyete ve depresyon ile yaşam kalitesi arasında, evre 2 (%64,4) KOAH'lı hastalarda depresyon ile yaşam kalitesi arasında anlamlı korelasyon saptandı. Evre 2 KOAH'lı hastalarda depresyon ile altı dakika yürüme mesafesi arasında negatif yönde anlamlı korelasyon saptandı. Evre 1, 2, 3 KOAH'lı hastalarda dispne şiddeti ile SGRQ skorları arasında anlamlı korelasyon saptandı. Evre 2 KOAH'lı hastalarda dispne şiddeti ile altı dakika yürüme mesafesi ve evre 1, 2 KOAH'lı hastalarda altı dakika yürüme mesafesi ile SGRQ skorları arasında negatif yönde anlamlı korelasyon saptandı.Sonuçlar: Hafif ve orta evre KOAH'lı hastalarda (FEV1?%50) yaşam kalitesi ile anksiyete ve/veya depresyon arasında, dispne düzeyi ile yaşam kalitesi arasında, dispne düzeyi ile egzersiz performansı arasında, yaşam kalitesi ile egzersiz performansı arasında ilişki saptanmıştır. Orta KOAH'lı hastalarda dispne düzeyi ile depresyon arasında ilişki saptanmıştır. Bu çalışmaya katılan hastaların %84'ü hafif ve orta evre KOAH'lı hastalardan oluşmaktaydı. Ayrıca 53-78 yaş aralığındaki KOAH'lı hastalarda yaşam kalitesi ile depresyon semptomları arasında ilişki saptanmıştır. KOAH'lı hastalarda dispne şiddeti, hava yolu obstrüksiyon düzeyi, depresyon ve anksiyete semptomları, egzersiz performansı ve yaşam kalitesi ölçütlerinin herbiri KOAH'lı hastanın hayatını etkileyen bütünün parçalarıdır ve birbirleriyle ilişkilidirler. Hastayı değerlendirirken bu bileşenlerden bir veya birkaçına odaklanılmamalı, parçaların hepsine birlikte bir bütün olarak bakılmalıdır.Anahtar Kelimeler: KOAH, Anksiyete ve Depresyon, Dispne, Egzersiz Kapasitesi, Yaşam Kalitesi

ABSTRACTObjective: Depression and anxiety are diagnosed much less than expected in patients with COPD. Depression and anxiety negatively affects exercise capacity and quality of life in patients with COPD. In this study we aim to determine the prevalence of symptoms of anxiety and depression associated with COPD and to investigate the relationship between severity of shortness of breath of the patient, stage of disease, quality of life, exercise capacity and symptoms of depression and anxiety.Material and Method: Patients who have been admitted to chest diseases outpatient clinic of Çanakkale Onsekiz Mart University Faculty of Medicine between February 2010 ? April 2012 were assessed and ninety patients of them with stabil COPD were invited by phone or verbally and recruited to this study. Hospital Anxiety and Depression Scale for anxiety and depression screening, St. George Respiratory Questionnaire (SGRQ) for assessing quality of life, six minute walk test for exercise performance, spirometry and Medical Research Council (MRC) dyspnea scale for assessing severity of dyspnea were performed.Results: 18,9% of patients participating in the study was stage 1 COPD, 64,4% stage 2, 15,6% stage 3 and 1,1% stage 4 COPD, respectively. Minimum age of patients was 39, maximum age was 78 and mean age was 62,92±8,49. 26,7% (24 patient) had depression symptoms and 12,2% (11 patient) had anxiety symptoms of 90 patients performed Hospital Anxiety and Depression Scale. The cut-off point for anxiety was 10 and for depression 7 in Hospital Anxiety and Depression Scale. Minimum six minute walk distance was 180 m, maximum 6 minute walk distance was 671 m and mean distance was 494,16± 88,57 m. SGRQ mean symptom score was 55,56±20,11; mean activity score 45,50±13,38; mean impact score 28,79±20,35 and mean total score 38,31± 16,75 as well. 21,1% of patients was MRC stage 1, 55,6% MRC stage 2, 20% MRC stage 3, 3,3% MRC stage 4 as well.A significant correlation was found between anxiety and depression and quality of life in patients with stage 1 COPD (18,9%) and between depression and quality of life in patients with stage 2 COPD (64,4%). A significant negative correlation was found between depression and six minute walk distance in patients with stage 2 COPD. A significant correlation was found between dyspnea severity and SGRQ scores in patients with stage 1, 2, 3 COPD. A significant negative correlation was found between dyspnea severity and six minute walk distance in patients with stage 2 COPD and between six minute walk distance and SGRQ scores in patients with stage 1, 2 COPD.Conclusion: A correlation was found between anxiety and/or depression and quality of life, dyspnea level and quality of life, dyspnea level and exercise performance, quality of life and exercise performance in patients with mild or moderate (FEV1?50%) COPD. A correlation was also found between dyspnea level and depression in patients with moderate COPD. 84% of patients participating in this study consisted of patients with mild to moderate COPD. Besides a correlation was found between quality of life and depression in COPD patients between the ages of 53-78. Each of the measures consists of dyspnea severity, airway obstruction level, depression and anxiety symptoms, exercise performance and quality of life is a part of the whole and associated with each other. When evaluating a patient one or more of these components should not be focused on, all components should be viewed as a whole.Key Words: COPD, Anxiety and depression, Dyspnea, Exercise Capacity, Quality of Life.