İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Örgütlerin etkililiğinde, çalışanlarının kendilerini o örgüte ait hissetmeleri ve gücünü bu yönde kullanmaları örgüte olan bağlılıklarının göstergesidir. İşgörenlerde, zamanla kurumlarına karşı oluşacak olumsuz düşünce ve bakış açısı onların verimlerini de olumsuz yönde etkileyecektir. Bu çalışmanın amacı, okul örgütlerindeki öğretmenlerin örgütsel sinizminin, örgütsel bağlılıkla olan ilişkisini ortaya koymaktır. İlişkinin düzeyi ve yönü öğretmenlerin cinsiyetleri, kıdemleri ve görev yaptıkları okul kademesi değişkenleri açısından sorgulanmıştır. Araştırma, amacına uygun bir model olan tarama modeline göre desenlenmiştir. Çalışma evrenini Çanakkale merkez ilçe sınırları içinde yer alan 32 devlet ilkokul ve ortaokulda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Evrende yer alan okullardan, ulaşılan 336 öğretmen örnekleminde veri toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplamasında iki ölçekten yararlanılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyini belirlemek amacıyla örgütsel sinizm ölçeği, örgütsel bağlılık düzeyini tespit etmek amacıyla örgütsel bağlılık ölçeği kullanılmıştır. Her iki ölçeğin uygulanması ile elde edilen verilerin analizi SPSS istatistik paket programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin cinsiyeti ve görev yaptıkları okul kademesi bakımından t-testinden; mesleki kıdemleri açısından ise anlamlı yönde bir farklılaşma olup olmadığını ortaya koymak amacıyla tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Anlamlı farkın gözlendiği ANOVA testi sonuçlarında, bu anlamlı farkın hangi grup veya gruplardan kaynaklandığının belirlemesinde Post hoc testi olarak Tukey HSD testinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi yordamak amacıyla da Pearson Korelasyon analizi uygulamasına yer verilmiştir. Yordamalar, α=.05 anlamlılık düzeyine göre yapılmıştır. Bu çalışmada, öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri `düşük` düzeyde iken örgütsel bağlılığının `orta` düzeyde olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin, örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında anlamlı ancak zayıf bir ilişki saptanmıştır. Uyum bağlılığının diğer tüm alt boyutlarla ilişkisi negatif yönlüdür.Çalışmanın sonunda okul yöneticilerine, öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını güçlü kılacak, aidiyet duygularını geliştirecek ve motivasyonlarını artıracak etkinlikler düzenlemeleri önerilmiştir. Çalışma hayatının sonuna yaklaşmış olan öğretmenler, düzenlenecek sosyal ve kültürel faaliyetlerde ön planda tutulmalı ve değerli oldukları hissettirilmelidir. Ayrıca yapılan hizmetiçi eğitimlerin daha verimli hale getirilmesi ve `sinizm ile baş etme` konusuna eğitimlerde yer verilmesi önerilerinde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Örgütsel sinizm, örgütsel bağlılık, sinizm-bağlılık ilişkisi

In the effectiveness of organizations, the employees' feelings that they belong to that organization and using their power in this way are indicators of their commitment to the organization. Negative thoughts and perspectives of the employees will affect their efficiency negatively in time. The aim of this study is to reveal the relationship between organizational cynicism of teachers in school organizations and organizational commitment. The level and direction of the relationship were questioned in terms of teachers' gender, seniority and school rank variables.The research was designed according to the survey model which is suitable for its objectives. The study population consists of 32 state primary and secondary school teachers who are in the central district of Çanakkale. Two scales were used to collect research data. Organizational cynicism scale was used to determine the organizational cynicism level of the teachers and organizational commitment scale was used to determine the level of organizational commitment. SPSS statistical package program was used to analyze the data obtained from the application of both scales. Frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation descriptive statistical techniques were used in the analysis of the data. T-test was used in terms of teachers' gender and school level; In order to determine whether there is a significant difference in terms of professional seniority, one-way analysis of variance (ANOVA) was used. In the ANOVA test consequence where significant difference was observed, Tukey HSD test was used as Post hoc test to determine which group or groups this significant difference stems from. Pearson Correlation analysis was applied to predict the relationship between organizational cynicism and organizational commitment of teachers. Significance tests were based on α = .05 significance level.In this study, it is seen that organizational cynicism levels of teachers are low and organizational commitment is medium. There was a significant but weak relationship between organizational cynicism and organizational commitment levels of teachers. The relationship of adaptation commitment to all other sub-dimensions is negative.At the end of the study, it was suggested to the school administrators to organize aktivites that will strenghten to teachers' organizational commitment, develop feelings of belonging and increase their motivatioans. Teachers who are comming the end of their working life should be prioritized in social and cultural aktivites to be held and they should be felt that they are voluable. In addition, it was suggested make in-service training more efficient and to include `coping whit cynicism` in the trainings.Key words: Organizational cynicism, organizational commitment, the relationship between cynicism and commitment