Bilgisayarlı tomografi çekimlerinde hasta dozunu azaltmak için kullanılan bizmut koruyucuların dna hasarı üzerine etkisi

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Bizmut koruyucular özellikle Bilgisayarlı Tomografi çekimlerinde hastanın aldığı dozu azaltan, diyagnostik görüntü kalitesini etkilemeyen koruyucu yöntemlerden birisidir. Yurt dışında özellikle pediatrik hastaların çekimlerinde daha yoğun olarak kullanılan bu yöntem ne yazık ki ülkemizde yaygınlaşmamıştır. Bu çalışmada amaç bizmut koruyucuların DNA hasarını azaltıcı etkilerinin var olup olmadığının araştırılmasıdır.YÖNTEM: Çalışmada toplam 30 adet deney hayvanı kullanıldı. Deney hayvanlarının bir kısmı hiç X-ışınına maruz bırakılmadı; bir kısmı hiçbir koruyucu yöntem kullanılmadan X-ışınına maruz bırakıldı; bir kısmı ise bizmut koruyucu ile korunarak X-ışınına maruz bırakıldı. X-ışını üreten modalite olarak BT kullanıldı ve her deney hayvanına aynı miktarda doz verilebilmesi için, en yüksek dozu verebileceğimiz, ince kesit maksillofasial BT protokolü tercih edildi. Çekim esnasında maruz kalınan doz ölçümleri TLD dozimetrelerle her grup için ayrı ayrı yapıldı. BT sonrasında deney hayvanlarının kanları alınıp hayvanlar sakrifiye edildi. Üç grup deney hayvanının kanındaki 8-OHdG düzeylerine ve kemik iliğindeki mikronükleus sıklığına bakılarak bizmut koruyucuların hücresel düzeyde DNA hasarını önlemede etkisinin olup olmadığı araştırıldı. İstatistiksel yöntem olarak, elde edilen mikronükleus sonuçları ki-kare testi ile ve 8-OHdG sonuçları Kruskal Wallis testi ile değerlendirildi.BULGULAR: Gruplar arası mikronükleus oluşumu açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p<0.05). Oksidatif DNA hasar belirteci olan 8-OHdG değerleri açısından istatistiksel olarak gruplar arasında anlamlı fark bulunmadı (p=0.612).TARTIŞMA VE SONUÇ: Bizmut koruyucuların radyasyon dozu azaltıcı etkisi ve DNA hasarı üzerindeki azaltıcı etkisi mikronükleus testi ile doğrulanmıştır. Bizmut koruyucular dahil diğer tüm radyasyon azaltıcı yöntemlerin hücresel düzeyde değerlendirilip, BT çekim protokollerinin özellikle seçilmiş gruplarda buna göre dizayn edilmesi, doz azaltıcı yöntemlerin daha iyi öğrenilerek yaygınlaştırılması gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Bizmut koruyucular, Radyasyon dozu, DNA hasarı, 8-Hidroksi -2'- Deoksiguanozin, Mikronükleus testi

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: Bismuth shields are protective instruments which reduce patients? dose especially at computed tomography imaging without any negative effect on image quality. These instruments are mostly preferred for radiologic imaging of pediatric patients in other countries. However, bismuth shields have not been used widely in our country. This study aimed to research the effect of bismuth shields on DNA damage.METHOD: In this study a total number of 30 rats were used. The rats were divided into three groups. Group 1 was not exposed to X-ray. Group 2 was exposed to X-ray with bismuth protection. Group 3 was exposed to X-ray without bismuth protection. Computed tomography was used as X-ray source. Thin slice maxillofascial CT protocol was preferred. The exposured doses were measured by TLD dosimeters. Following CT, the blood samples of the rats were taken and then animals were sacrified. To assess the protective effect of bismuth shields, blood levels of 8-OHdG and amount of micronucleus in bone marrow of each animal group were evaluated. For statistical calculation, blood levels of 8-OHdG were evaluated with Kruscal Wallis test and number of micronucleus in bone marrow were evaluated with qui-square test. RESULTS: Regarding micronucleus numbers, there was statistically significant difference between three rat groups (p<0.05). There was no statistically significant difference for 8-OHdG levels (p=0.612). DISCUSSION AND CONCLUSION: The effect of bismuth shields on reducing radiation dose and DNA damage is confirmed with micronucleus test. Bismuth shields and all other available radiation reducing methods should be evaluated at cellular level and computed tomography scanning protocols should be designed in regard of this. Key words: Bismuth shields, radiation dose, DNA damage, 8-Hydroxi -2'- Deoxyguanozin, Mikronucleus test