Çanakkale bölgesi Aile sağlığı merkezine başvuranlarda irritabl barsak sendromu yaygınlığı ve hastaların özellikleri

Abstract

Giriş ve Amaç: İrritable barsak sendromu (İBS), beraberinde herhangi bir organik bozukluk olmayan bir fonksiyonel barsak hastalığıdır ve birinci basamak hekimlerinin en sık karşılaştığı hastalıklar arasında yer almaktadır. Tanı kriterlerindeki değişiklikler nedeniyle yaygınlığı hakkında farklı sonuçlar bildirilmekte olsa da dünyada İBS prevelansı %3-22 arasında değişmektedir. Bu çalışmada Çanakkale ilindeki erişkin nüfusta İBS yaygınlığının ve hasta özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çanakkale il merkezindeki aile sağlığı merkezlerini (ASM) temsil etmek üzere seçilen Kepez ASM?ye Eylül- Aralık 2011 tarihleri arasında başvuran 18-65 yaş arası 500 katılımcı ardışık olarak çalışmaya davet edilip araştırmacı tarafından yüz yüze uygulanan anket ile demografik özellikler, şikayet ve tıbbi öykü, çeşitli beslenme ve etyolojik özellikler ve ROMA III tanı kriterleri ile İBS tanısı sorgulandı. Katılımcıların depresyon ve kaygı düzeylerini belirlemek için Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, stres düzeylerini belirlemek için Algılanan Stres Ölçeği ve yaşam kalitelerini belirlemek için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği (WHOQOL-BREF(TR) uygulandı.Bulgular: Katılımcıların 64?ü (%12,8) daha önceden İBS tanısı almıştı. Yeni tespit edilen İBS hastası yoktu. IBS hastaları ile diğer katılımcılar arasında yaş, cinsiyet, medeni durum, çalışma durumu, ortalama aile gelirleri, ailede yaşayan kişi sayısı ve kişi başına düşen gelirler, sigara kullanım durumu, alkol kullanım durumu, düzenli egzersiz yapma durumu ve öğünlerin düzenli olma durumu bakımından fark yoktu. Hastaların son 3 aydır karın ağrısı nedeniyle rahatsız geçirdiği gün sayısı ortalama 3,1 ± 2,1 (2-9) gün olarak saptandı. İBS tanısı almış hastalarda, hastalıklarının rutin izlemi en çok (%40) aile hekimleri tarafından yapılmaktaydı.İBS hastalarının WHOQOOL yaşam kalitesi ortalama skorları hasta olmayanların ortalama skorlarından anlamlı yüksek, HAD anksiyete ölçeği ortalama skorları hasta anlamlı düşük, HAD depresyon ölçeği ortalama skorları ve Algılanan Stres ölçeği ortalama skorları anlamlı farklı değildi.Sonuç: Çalışma evreninde İBS tanılı hastaların oranı ülkemizde yapılan diğer çalışma sonuçlarıyla yakın olup tanı almamış hastaya rastlanmaması yeni tanı kriterlerine göre İBS tanısının kısıtlanması ve çalışma bölgesinde sağlık hizmetlerine ulaşma olanaklarının yüksek olmasına bağlanmıştır. Çalışmada saptanan İBS hastalarının yaşam kaliteleri belli alanlarda düşmekle birlikte genelde diğer hastalardan yüksek bulunmuş olup bu da İBS hastalarının sosyal ve sağlık desteklerini daha fazla kullanmalarıyla ilişkili değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: İrritable barsak hastalığı, tanı, yaygınlık, tedavi, yaşam kalitesi

Background and Aim: Irritable bowel syndrome (IBS) is one of the functional bowel diseases without any organic anomalies. IBS is one of the most common disease in primary health care. The prevalence of IBS reported 3-22% in a great range probably because of changing diagnostic criteria. The aim of this study is to determine the prevalence and characteristics of IBS.Method: The study was carried out in Kepez Health Center which is chosen to represent adult (18-65 years) population of Çanakkale city between September and December 2011. 500 consecutive patients invited to participate and a face-to-face questionnaire including items on demographic, medical, dietary characteristics, etiologic factors and ROMA III diagnostic criteria was applied by researcher. Additionally Hospital Anxiety and Depression Scale, Perceived Stress Scale and he World Health Organization Quality of Life Scale (WHOQOL-BREF) applied to participants.Results: Sixty four (12.8%) of the participants already had an IBS diagnosis. There were no new patients diagnosed in the study. There were no significant difference on age, sex, marital status, working condition, family income, family member count, personal income, smoking status, alcohol consumption, regular exercising, meal scheme of the IBS patient and other participants. Average sick day due to abdominal pain of IBS patient in last 3 months were 3.1±2.1 (2-9) days. Routine follow-up IBS patient were done mostly (40%) by family physicians.IBS patient?s health quality scores were higher, anxiety scores were lower then other participants while depression and perceived stress scores were not different.Conclution: The prevalence of IBS were near to other reports from Turkey. The cause of not having any new cases of IBS might be the changing diagnostic criteria or the high consumption of health resources in study region. Higher quality of life scores of the IBS patients considered to related with the higher consumption of social and health support systems.Key words: Irritable bowel syndrome, diagnosis, prevalence, treatment, quality of life