Kaş ve Demre ilçesi kıyılarında su altı dalış turizmi

Abstract

Bu çalışmada; `Kaş ve Demre İlçesi Kıyılarında Su Altı Dalış Turizmi` çeşitli boyutlarıyla gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte su altı dalışlarına ve su altı sporlarına olan ilgi daha da artmaktadır. Böylece dünyanın birçok bölgesinde su altı dalış turizmi, turizmin önemli bir öğesi haline gelmiştir. Ülkemizde de su altı dalış turizminin gelişme gösterdiği Kaş ve Demre ilçesi kıyıları, dalış turizmine öncülük etmektedir. Yöre kıyıları su altı dalış turizminde gerek su altı flora ve faunası, gerekse batık ve yapay resifleri ile ülkemizdeki en önemli dalış mevkilerini sahiptir. Akdeniz Bölgesi'nde yer alan araştırma alanı kıyıları tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Araştırma alanı ve çevresi Likya Medeniyeti'nden Cumhuriyet Dönemine kadar birçok medeniyete sahne olmuştur. Yörede birçok kültürel turizm cazibe merkezleri yer almaktadır. Özellikle Likya döneminden kalan kral ve kaya mezarları, kıyı yapıları ve yerleşme kalıntıları günümüzde önemli kültürel turizm çekicilikleri arasındadır. Yöre kıyılarında batık yerleşme kalıntıları ve batık tekneler, su altı dalış turizminde önemli çekicilik alanlarının başında gelmektedir. Demre ilçesi kıyılarında yer alan Kekova Yöresi yerleşme tarihi oldukça eskiye iner. Yörede Simena, Kale, Aperlai gibi birçok önemli liman kentleri bulunmaktadır. Yerleşme ve liman alanı olarak kullanılan Kekova Adası kıyı yerleşmelerinin bir kısmı tektonik hareketler sonucunda sular altında kalmıştır. Yöre kıyılarında sular altında kalan bu alanlar `Batık Kent` olarak adlandırılmaktadır. Batık Kent alanları gerek kültür turizmi, gerekse su altı dalış turizmi açısından önemli çekicilik alanlarının başında gelmektedir.Kaş ve Demre ilçesi kıyıları Dalmaçya tipi kıyı özelliği gösterir. Yöre kıyılarının Dalmaçya tipi kıyı şeklinde olması kıyı açıklarında birçok gözde dalış mevkiinin oluşmasına imkân sağlamıştır. Kıyı alanlarındaki su altı jeomorfolojisindeki çeşitlilik su altı dalış turizmini olumlu yönde etkilemektedir.Bu araştırmada da su altı dalış turizminin Kaş ve Demre ilçesi kıyılarında geçmiş ve mevcut durumu araştırılmış ve yöredeki su altı dalış turizmini etkileyen doğal ve beşeri etkenler, çekicilik oluşturan faktöreler ve dalış mevkilerinin karakteristik özellikleri ortaya konulmuştur. Ek olarak, yöre kıyılarında dalış yapan yerli ve yabancı balıkadamlarında görüşlerine başvurulmuştur. Kaş ve Derme ilçesi kıyılarına dalış yapmaya gelen balıkadam sayısı yıllık ortalama elli-yetmiş bin kişi seviyelerindedir. 2018 Temmuz ve 2019 Mayıs aylarında yerli ve yabancı olmak üzere toplam 294 balıkadama anket uygulanmıştır. Yanı sıra yöre kıyılarındaki balıkadamlar ve su altı dalış turizmi paydaşlarıyla gerekli mülakat çalışmaları da yapılmıştır.Balıkadamlara uygulanan anketler SPSS 17.0 programıyla analiz edilmiş; balıkadamların demografik özellikleri betimsel istatistik tekniği kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca Kaş ve Demre ilçesi kıyılarında su altı dalış turizmi tutum ve davranışları ile demografik özellikleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığına yönelik analizler de yapılmıştır. Bu analiz sonuçlar çerçevesinde gerekli yorumlamalar ve değerlendirmeler yapılmış ve elde edilen veriler araştırma alanı kıyılarına yapılan arazi çalışmalarıyla da desteklenmiştir.Balıkadamlara uygulanan anketlerin analizleri neticesinde; yerli ve yabancı balıkadamlar; araştırma alanı kıyılarının gerek su altı arkeolojisi, gerekse flora ve fauna çeşitliliğinin yüksek potansiyel gösterdiğini, bunun da dalış turizmi için yeteri kadar çekicilik yarattığı düşüncesine sahiptirler. Ayrıca hem yerli, hem de yabancı balıkadamlar Kaş ve Demre ilçesi kıyılarının su altı jeomorfolojisi açısından da dalış turizmine elverişlilik gösterdiğini belirtmektedirler. Bu faktör de dalış turizminde hareketlilik yaratan nedenler arasındadır. Kaş ve Demre ilçesi kıyılarındaki su altı dalış turizminde son yıllarda yaşanan yoğunluk, yöre kıyılarında bulunan flora ve fauna üzerindeki baskıyı arttırmıştır. Ayrıca yöre kıyılarındaki şamandıra eksikliği hem su altı jeomorfolojisinin, hem de flora ve faunanın zarar görmesine yol açmaktadır. Su altı dalış turizminin sürdürülebilir bir şekilde devam etmesi için bu olumsuzluklar göz önünde bulundurarak, koruma-kullanma dengesi içinde cereyanına dikkat edilmesi gerekmektedir.Demre ilçesi kıyılarında yer alan Kekova Yöresi yerleşme tarihi oldukça eskiye iner. Yörede Simena, Kale, Aperlai gibi birçok önemli liman kentleri bulunmaktadır. Yerleşme ve liman alanı olarak kullanılan Kekova Adası kıyı yerleşmelerinin bir kısmı tektonik hareketler sonucunda sular altında kalmıştır. Yöre kıyılarında sular altında kalan bu alanlar `Batık Kent` olarak adlandırılmaktadır. Batık Kent alanları gerek kültür turizmi, gerekse su altı dalış turizmi açısından önemli çekicilik alanlarının başında gelmektedir.Kaş ve Demre ilçesi kıyıları Dalmaçya tipi kıyı özelliği gösterir. Yöre kıyılarının Dalmaçya tipi kıyı şeklinde olması kıyı açıklarında birçok gözde dalış mevkinin oluşmasına imkân sağlamıştır. Kıyı alanlarındaki su altı jeomorfolojisindeki çeşitlilik su altı dalış turizmini olumlu yönde etkilemektedir. Bu araştırmada da su altı dalış turizminin Kaş ve Demre ilçesi kıyılarında geçmiş ve mevcut durumu araştırılmış ve yöredeki su altı dalış turizmini etkileyen doğal ve beşeri etkenler, çekicilik oluşturan faktörler ve dalış mevkilerinin karakteristik özellikleri ortaya konulmuştur. Ek olarak, yöre kıyılarında dalış yapan yerli ve yabancı balıkadamlarında görüşlerine başvurulmuştur. Kaş ve Derme ilçesi kıyılarına dalış yapmaya gelen balıkadam sayısı yıllık ortalama elli-yetmiş bin kişi seviyelerindedir. 2018 Temmuz ve 2019 Mayıs aylarında yerli ve yabancı olmak üzere toplam 294 balıkadama anket uygulanmıştır. Yanı sıra yöre kıyılarındaki balıkadamlar ve su altı dalış turizmi paydaşlarıyla gerekli mülakat çalışmaları da yapılmıştır.Balıkadamlara uygulanan anketler SPSS 17.0 programıyla analiz edilmiş; balıkadamların demografik özellikleri betimsel istatistik tekniği kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca Kaş ve Demre ilçesi kıyılarında su altı dalış turizmi tutum ve davranışları ile demografik özellikleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığına yönelik analizler de yapılmıştır. Bu analiz sonuçlar çerçevesinde gerekli yorumlamalar ve değerlendirmeler yapılmış ve elde edilen veriler araştırma alanı kıyılarına yapılan arazi çalışmalarıyla da desteklenmiştir.Balıkadamlara uygulanan anketlerin analizleri neticesinde; yerli ve yabancı balıkadamlar; araştırma alanı kıyılarının gerek su altı arkeolojisi, gerekse flora ve fauna çeşitliliğinin yüksek potansiyel gösterdiğini, bunun da dalış turizmi için yeteri kadar çekicilik yarattığı düşüncesine sahiptirler. Ayrıca hem yerli, hem de yabancı balıkadamlar Kaş ve Demre ilçesi kıyılarının su altı jeomorfolojisi açısından da dalış turizmine elverişlilik gösterdiğini belirtmektedirler. Bu faktör de dalış turizminde hareketlilik yaratan nedenler arasındadır. Kaş ve Demre ilçesi kıyılarındaki su altı dalış turizminde son yıllarda yaşanan yoğunluk, yöre kıyılarında bulunan flora ve fauna üzerindeki baskıyı arttırmıştır. Ayrıca yöre kıyılarındaki şamandıra eksikliği hem su altı jeomorfolojisinin, hem de flora ve faunanın zarar görmesine yol açmaktadır. Su altı dalış turizminin sürdürülebilir bir şekilde devam etmesi için bu olumsuzluklar göz önünde bulundurarak, koruma-kullanma dengesi içinde cereyanına dikkat edilmesi gerekmektedir.

In this study, it is aimed to reveal some aspects of `Diving Tourism in Kaş and Demre Districts`. With the development of technology, the interest in diving and underwater sports has been increasing. Thus, diving tourism has become an important element of tourism in many regions of the world. The coasts of Kaş and Demre district, where diving tourism is improving in our country, lead the diving tourism. The coasts of the region have the most important diving sites in the country with its underwater flora and fauna, sunken ships and artificial reefs. The coastline of the research area in the Mediterranean region has been home to many civilizations throughout history. The research area and its environment have witnessed many civilizations from the Lycian Civilization to the Republic Period. There are many cultural tourism attractions in the area. Especially the Lycian king and rock tombs, coastal structures and remains of the old settlement are among the important cultural tourism attractions. The remains of sunken settlements and sunken boats on the coasts of the region are among the most important attraction areas in diving tourism.The Kekova Region, on the coasts of Demre District, is one of the important historical places. In this region, there are important seaports such as Simena, Kale and Aperlai. These cities have been maintained their importance throughout centuries thanks to ports facilities and connections with the inner parts. A part of the Kekova Island, a settlement and a seaport, has been submerged as a result of some tectonics movements. These areas of the region, which were submerged, have been called as the `Sunken City`. The sunken city areas are one of the main attractions in terms of both cultural and diving tourism.The coasts of Kaş and Demre Districts show the features of Dalmatian coast type. Thus, it forms many popular diving locations near the coasts. The diversity of the underwater geomorphology has a good impact on the underwater diving tourism in the coastal areas.In this study, the past and present status of diving tourism on the coasts of Kaş and Demre districts are investigated; the natural and human factors affecting the underwater diving tourism in the region, the attracting factors and the characteristics of the diving sites are revealed. In addition, the opinions of the local and foreign divers have been taken. The number of the divers who visits Kaş and Demre Districts for diving is between approximately fifty and seventy thousand people in a year. In this research, in July 2018 and in May 2019, a questionnaire was conducted with a total 294 divers who are both local and foreign. Moreover, divers and diving tourism shareholders were also interviewed.The questionnaires applied to the divers were analysed with SPSS 17.0 program. The demographic characteristics of the divers have been obtained by using descriptive statistics technique. In addition, analyses are conducted to determine whether there is a significant difference between the attitudes and behaviours of diving tourism and the demographic characteristics on the coasts of Kaş and Demre districts. The necessary interpretations and evaluations were made within the framework of the results of the analysis and the data obtained is supported by field studies on the coast of the research area.As a result of the analysis of surveys applied to divers, both domestic and foreign divers believe that the underwater archaeology and flora and fauna diversity of the coasts of the research area show high potential and this creates enough attraction for diving tourism. In addition, both local and foreign divers indicate that the coasts of Kaş and Demre districts are suitable for diving tourism in terms of underwater geomorphology. This factor is among the reasons that create mobility in diving tourism.The demand in diving tourism in the coasts of Kaş and Demre in the recent years have increased the pressure on the flora and fauna on the coasts of the region. In addition, the lack of buoys on the coasts of the region causes damage to both underwater geomorphology and flora and fauna. In order to continue diving tourism in a sustainable way, these disadvantages should be taken into consideration within the protection-usage balance.