Yaşlılarda polifarmasi yaygınlığı, ilaç etkileşimi, ilaç uyumu ve yaşam kalitesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı yaşlılarda polifarmasi sıklığının, tedavi uyumunun, olası ilaç etkileşimleri veya yan etkilerinin ve yaşam kalitesinin saptanması ve bu değişkenlerin ilişkilerinin irdelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya Çanakkale Kepez beldesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri 116 yaşlı birey alındı. Veriler yapılandırılmış anket formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Standardize Mini Mental Test, Modifiye Barthel Temel Günlük Yaşam Aktivite İndeksi, Lawton-Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktivite İndeksi, Geriatrik Depresyon Skalası (Kısa Form), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Modifiye Morisky Uyum Ölçeği (MMÖ) Ve Dünya Sağlık Örgütü Yasam Kalitesi Ölçeği (WHOQOL-OLD) uygulandı.Bulgular: Katılımcıların 60'ı (%51,7) kadın, 56'sı (%48,3) erkekti. Yaş ortalaması 74,1 ± 6,5 [65 – 91 yaş] idi. Polifarmasi sıklığı %55,2 bulundu ve kadınlarda (%65,0) erkeklerden (%44,6) anlamlı yüksekti. Yaşlıların %23,3'ü en az bir yan etki yaşadığını belirtti. Katılımcıların MMÖ ortalama skoru 3,4 ± 1,6, WHOQOL-OLD ortalama skoru 74,5 ± 12,9 idi.Sonuçlar: Yaşlanmayla birlikte kronik hastalıkların sıklığı ve polifarmasi oranları artmakta, tedaviye uyum olumsuz yönde etkilenmektedir. Kullanılan ilaç sayısı arttıkça ilaç yan etki görülme sıklığı artmaktadır. Yaş ilerledikçe yaşam kalitesinin azaldığı; yaşam kalitesinin yüksek olduğu yaşlılarda ise tedaviye uyumun daha iyi olduğu görülmüştür. Polifarmasi varlığının ilaç uyumu ve yaşam kalitesi üzerine etkisi bulunmamıştır.Anahtar kelimeler: Yaşlı, polifarmasi, ilaç uyumu, ilaç yan etkisi, yaşam kalitesi

Objectives: The aim of our study was to determine the prevalence of polypharmacy, medication compliance, drug interactions or side effects and quality of life (QoL) in the elderly, and to examine the relationship of these variables.Methods: The study involved 116 elderly people aged 65 and olders living in Kepez, Çanakkale. Data was collected by face to face interwievs using a structured questionnaire form. Standardized Mini Mental Test, Modified Barthel Index of Activities of Daily Living, Lawton-Brody Instrumental Activities of Daily Living, Geriatric Depression Scale (Short Form), Multidimensional Scale of Perceived Social Support, Modified Morisky Scale (MMS) and the World Health Organization Quality of Life Scale (WHOQOL-OLD) were applied.Results: Of the participants in the study, 60 (51,7%) were females, 56 (48,3%) were males. The overall mean age was 74,1±6,5 [range:65–91years]. The prevalence of polypharmacy was 55,2% and, significantly higher in women (65,0%) than men (44,6%). 23,3% of the elderly noted that at least one side effect experienced. The MMS average score was 3,4±1,6, and WHOQOL-OLD average score was 74,5±12,9.Conclusions: The frequency of chronic diseases and rates of polypharmacy increase with aging, and medication compliance is affected negatively. The incidence of drug side effects increases when the number of using drugs increase. There was no significant relationship between the presence of polypharmacy and medication compliance. It was found that increasing age decrease the quality of life, and medication compliance is better in the elderly with higher QoL. Polypharmacy has no effect on the medication compliance and the QoL.Key words: Elderly, polypharmacy, medication compliance, drug side effect, quality of life