Deniz kaplumbağalarının korunması ve farkındalığı üzerine bir öğretim tasarımı (Çanakkale örneği)

Abstract

Dünyada varlığı bilinen ve kabul edilen 8 deniz kaplumbağa türü bulunmaktadır. Bu deniz kaplumbağası türlerinden Caretta caretta ve Chelonia mydas ülkemiz denizini ve kıyılarını yuvalama ve yaşam alanı olarak seçmektedir. Ancak dünyada ve ülkemizde bulunan bu canlıların yaşam alanları turizm,bilinçsiz yapılaşma, yasa dışı avlanma , çevre kirliliği ve en önemlisi de insanların bu canlılaR hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmaması nedeniyle tahrip olmakta, bu hayvanların nesli tehdit altına girmekte ve hatta tükenmektedir.Son yıllarda Çanakkale kıyılarında Caretta caretta ve Chelonia mydas deniz kamplumbağası türlerine beslenme ve üreme dönemlerindeki göçler, av araçları ile etkilişimleri ve küresel ısınmaya bağlı olarak giderek artan iklim değişiklikleri nedeniyle daha sık rastlanıldığı söylenebilir. Ancak bunun yanı sıra Çanakkale kıyılarına ölü ya da yaralı olarak kıyıya vuran deniz kaplumbağalarının Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Kaplumbağaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (ÇOMU DEKUM)'ne yapılan ihbarlar neticesinde Çanakkale denizi kıyılarının deniz kaplumbağalarının habitatı olabileceğini düşündürmektedir.İnsanlar ekolojik bir sistemi ve onunla olan bağlantılarını anladıklarında, ekosistemi bozma ihtimalleri daha düşük olmaktadır. Ekolojik bilginin oluşturulmasında koruma ve farkındalık eğitim programları geliştirilerek daha sağlıklı sürdürülebilir ekosistemler oluşturulabilmek mümkündür. Çocuklar sınıf ortamında yaşadıkları çevre hakkında daha fazla bilgi edindikçe, koruma çalışmalarına katılım gösterdikçe, yaşadıkları ekosisteme daha çok değer verir ve korunmasında özen gösterirler. Tüm bunların ışığında bu tez çalışmasında; Çanakkale ilinde deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik farkındalık oluşturmak amacıyla, çocuklara verilecek planlı eğitim etkinliklerinin hem deniz kaplumbağalarının korunmasında hem de öğrencilerin çevreye karşı tutumlarına önemli ölçüde katkı sağlayacağı ve etkili olacağı düşünülmüştür.Bu çalışma 2016-217 eğitim-öğretim yılında, Marmara bölgesinde bulunan bir ilköğretim okulunda öğrenim gören 5.sınıf öğrencilerinin deniz kaplumbağaları konusunda gerçekleştirilen etkinlikler ile farkındalıklarının arttırılması, bilgi düzeyinin belirlenmesi ve çevreye yönelik tutumlarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma modeli olan ön test - son test kontrol gruplu desen (ÖSKD) çalışması olarak desenlenmiştir. ÖSKD'de gruplardan biri deney diğeri kontrol grubudur. Araştırmanın çalışma grubunu 80'i kontrol grubunda, 55'i deneysel grupta bulunan toplamda 135 öğrenci oluşturmaktadır. Kontrol grubunda mevcut öğretim yöntemi ile ders işlenirken , deney grubuna ise aynı konu deniz kaplumbağalarına yönelik hazırlanan eğitim etkinlikleri kullanılarak araştırmacı rehberliğinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak çevre tutum ölçeği, çalışma kapsamında geliştirilen deniz kaplumbağaları farkındalık ölçeği ve deniz kaplumbağaları bilgi testi kullanılmıştır. Ayrıca verilen eğitiminin kalıcılığını tespit etmek için ise takip çalışması yapılmıştır.Araştırmada uygulanan ölçeklerden elde edilen veriler SPSS 20.0 paket programında bağımlı ve bağımsız örneklem t-testi kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda; deniz kaplumbağalarıyla ilgili geliştirilen etkinlik uygulamalarının, ilköğretim 5.sınıf öğrencilerinin deniz kaplumbağalarıyla ilgili bilgi düzeylerinde, çevre tutumlarında ve deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik farkındalıklarında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir artış olduğu tespit edilmiştir.

There are 8 known sea turtle species in the world. These sea turtle species, Caretta caretta and Chelonia, choose our country's sea and coast as a nesting and living area. However, the living spaces of these creatures in the world and in our country are being destroyed due to tourism, unconscious structuring, illegal hunting, environmental pollution and most importantly because of the insufficient knowledge of these creatures, and these animals are endangered and even endangered. In recent years, it can be said that Caretta caretta and Chelonia mydas sea turtle species are more common on the coasts of Çanakkale due to migrations during feeding and reproduction periods, their interaction with game equipment and increasing climate changes due to global warming. However, the sea turtles that come ashores of the Dardanelles as dead or injured, suggest that the coasts of the Dardanelles can be the habitat of the sea turtles as a result of the warnings made to the Çanakkale Onsekiz Mart University Marine Turtles Research and Application Center (ÇOMU DEKUM).When people understand an ecological system and its connections to it, they are less likely to disrupt the ecosystem. It is possible to develop healthier sustainable ecosystems by developing conservation and awareness training programs in the creation of ecological information. The more children learn about the environment in which they live, the more they participate in conservation efforts, the more they value ecosystem and care for the protection of society.In the light of all these, in this study it is thought that a planned training program to be provided to children will contribute significantly to the protection of sea turtles and to the students' attitudes towards the environment in order to raise awareness of the protection of sea turtles in the province of Çanakkale. The aim of this study was to increase the awareness of the 5th grade students attending a primary school in the Maramara region in 2016-2017 academic year with the activities carried out on sea turtles, to determine their knowledge level and to improve their attitudes towards the environment. The research was designed as a pre -test and post - test control group design study which is a quantitative research model. One of the groups was the experimental group and the other was the control group. The study group consisted of 135 students, 80 in the control group and 55 in the experimental group. In the control group, the subject was taught with the current teaching method, and in the experimental group, the same subject was instructed under the guidance of the researcher using educational activities prepared for the sea turtles. Environmental attitude scale, sea turtle awareness scale and sea turtle knowledge test developed within the scope of the study were used as data collection instruments. In addition, a follow-up study was conducted to determine the permanence of the training given. The data obtained from the scales applied in the study were analyzed by using independent and independent samples t-test in SPSS 20.0 package program. As a result of analysis; it has been determined that the activity applications developed for the the sea turtles have a statistically significant increase in the level of knowledge of the 5th grade students about the sea turtles, their environmental attitudes and their awareness about the protection of sea turtles compeared to the experimental group