Üniversite öğrencilerinde riskli sağlıkdavranışlarının sıklığı, aile hekimlerince verilen sağlık hizmetinin etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı üniversite öğrencilerinde sağlıkla ilgili riskli davranışlar ile birinci basamak sağlık hizmeti kullanım sıklığını saptamak ve aralarındaki ilişkiyi değerlendirmektir.Yöntem: Çalışmamıza 2016-2017 öğretim yılında üniversite öğrencisi 26 546 kişiyi temsilen tabakalı küme örneklem yoluyla seçilen 2509 öğrenci katıldı. Katılımcılara yüzyüze görüşmelerle sosyodemografik veri formu, riskli sağlık davranışlarına yönelik oluşturulan anket sorularının yanı sıra Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi ve Bapirt Alkol Ölçeği uygulandı.Bulgular: Katılımcıların %23,2'si sigara, %38,0'i nargile içmekteydi; %15,5'i alkol kullanmaktayken, %0,8'i geçtiğimiz yıl en az bir kez madde kullanmıştı. Son bir yılda fiziksel kavgaya karışanların oranı %15,6'ydı ve bu öğrencilerin herhangi bir kavga sonucunda yaralanma oranı %52,6 idi. Yanında silah taşıyanların oranı %8,5; son bir yılda partner şiddeti görenlerin oranı %7,6 idi. Öğrencilerin 702'si (%28,0) ise her zaman emniyet kemeri kullanmaktaydı. Öğrencilerin %17,5'i cinsel aktifken; bu öğrencilerin %21,8'i gebelik ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmamaktaydı. Doktor tavsiyesi dışında herhangi bir takviye kullanan öğrencilerin oranı %20,3 iken; yemeklerden sonra kilo alma endişesiyle zorla kusan öğrenci oranı %7,3 idi. Öğrencilerin %17,7'si hiç egzersiz yapmıyordu. Öğrenciler günde ortalama 5,3±3,7 saatlerini ekran karşısında geçirmekteydi. Öğrencilerin Aile Hekimleri'yle en sık görüşme yaptıkları konular sağlıklı yaşam (%15,4) ve ruh hali (%10,3) iken riskli sağlık davranışlarıyla ilgili görüşme oranları %10'un altındaydı.Sonuç: Sigara, nargile ve alkol kullanan, aile içinde şiddetle karşılaşan, fiziksel kavgaya katılan ve cinsel aktif olan öğrencilerin Aile Hekimi'yle görüşme oranları bu riskli davranışları göstermeyenlerden daha yüksekti.Buradan anlaşılıyor ki Aile Hekimleri, genç erişkinlere yönelik sorgulamalarını detaylandırmalıdır.Anahtar kelimeler: Riskli sağlık davranışları, birinci basamak sağlık hizmetleri, ailehekimliği, üniversite öğrencileri

Objective: The aim of our study was to determine the frequency of risky health behaviours and primary health care use among university students, and to evaluate the relationship between them. Method: In the 2016-2017 academic year, 2509 students were selected through stratified cluster sampling representing 26 546 university students. Fagerstrom Nicotine Dependence Test and Bapirt Alcohol Scale were administered to the participants through face-to-face interviews as well as sociodemographic data form and questionnaire about risky health behaviors. Results: 23.2% of the participants were smoking cigarettes and 38.0% were smoking hookah; while 15.5% used alcohol, 0.8% used drugs at least once in the last year. The rate of those involved in a physical fight in the last year was 15.6%, and the rate of wounding of these students as a result of any fighting was 52.6%. The ratio of those carrying a weapon was 8.5%; the rate of those who have experienced partner violence in the last year was 7.6%. Of the students, 211 (8.4%) never, 702 (28.0%) always used a seat belt. 17.5% of the students were sexually active; 21.8% of these students were not protected from pregnancy or sexually transmitted diseases. While 20.3% of the students were using any supplements other than the doctor's recommendation; the rate of students who vomited by force for fear of gaining weight after meals was 7.3%. 17.7% of the students did not exercise at all. Students' average screentime usage was 5.3±3.7 hours per day. The most frequently interviewed subjects with family physicians were healthy living (15.4%) and mood (10.3%).Conclusion: The percentage interwieving with with family doctors was higer in students who use cigarettes, hookah and alcohol, experience violence in the family, participated in physical fighting and sexually active, than those who did not show these risky behaviors. Family doctors should elaborate their interrogations towards young adults.Keywords: Risky health behaviours, primary health care, family medicine, universitystudents