Genel anestezi altında tedavi edilen çocuklarda serum ve tükürük örnekleri ile dental anksiyete parametrelerinin kantitatif olarak değerlendirilmesi

Abstract

Araştırmamızda dental tedavi ihtiyacı ile dental anksiyete arasında doğru orantıolduğunu gösteren çalışmalara dayanarak, anksiyete seviyesi yüksek olan çocuklarda genelanestezi altında tamamlanan dental tedavi ihtiyacının ardından anksiyete düzeyininpsikometrik analizler ve fizyolojik parametreler ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıcatükürük akış hızı, pH, total tükürük protein konsantrasyonu gibi tükürüğün fizikokimyasalözelliklerini yansıtan değerlerin ölçümü, çürük insidansı, yaş, cinsiyet ve oksidatif stresparametreleri arasındaki ilişki de tedavi öncesi ve tedavi sonrası alınan örnekler iledeğerlendirilmiştir.Araştırmaya 2-7 yaş aralığında bulunan, dental tedavilerinin genel anestezi altındayapılmasına karar verilmiş, 38 çocuk dahil edilmiştir. Tedaviden önce ve tedaviden sonraolmak üzere; çocuklar Frankl Davranış Skalası (FDS), Çocuklar için Diş Hekimi KorkuTarama Ölçeği (CFSS-DS), Facial Image Scale (FIS) ve Ünite Oturma Biçimi açısındandeğerlendirilmiştir. Tedavi öncesi ve sonrası toplanan tükürük ve serum örneklerinde kortizol,α-Amilaz, CgA, Total Antioksidan Seviye (TAS), Total Oksidan Seviye (TOS), Nitrik Oksit(NO), Glutatyon Peroksidaz (GPx), Katalaz (CAT) parametreleri incelenmiştir.Araştırma bulgularımıza göre tedavi sonrası hem anksiyete belirleme skalalarına hemde fizyolojik parametrelere göre (kortizol, α-Amilaz, CgA) tedaviden sonra dental anksiyetedüzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı derecede azalma meydana gelmiştir. Tedavi sonrasıserum ve tükürük TAS, GPx, TAH düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış olurken,TOS, NO, CAT, OSİ, TTPK düzeylerinde de istatistiksel olarak anlamlı bir düşme meydanagelmiştir.Araştırma sonuçlarımız değerlendirildiğinde; tedavi sonrası dental anksiyetedüzeylerinde azalma meydana gelmiştir. Çürük diş sayısı fazla olan ve yüksek anksiyeteyesahip çocuklarda, tedavilerin genel anestezi altında yapılmasının anksiyete düzeylerindekiazalmaya katkısı olduğunu görmekteyiz. Tedavi sonrası diş çürükleri sıfıra düştüğünde;serum/tükürük TAS değerinde artış, serum/tükürük TOS ve serum OSİ değerlerinde de birazalma gözlenmektedir. Bu durum diş çürükleri ile oksidatif stres parametreleri arasındakiilişkiye dikkat çekmektedir. İncelenen parametrelerin serum ve tükürük örneklerinden eldeedilen değerleri arasında gözlenen pozitif korelasyonlar da tükürüğün seruma alternatif olarakkullanılabilecek diagnostik bir sıvı olabileceğini destekler niteliktedir.Anahtar kelimeler: Dental anksiyete, kortizol, α-Amilaz, kromogranin A, oksidatif stres

Depending on the studies which indicate a positive relationship between dentalanxiety and increasing demand for dental treatment due to higher number of decays, thepresent study aims to eliminate the need for dental treatment via single-session generalanesthesia (GA) in order to reduce dental anxiety in children. Additionally, the studyevaluated the relationship between oxidative stress parameters and physicochemicalproperties of saliva (such as flow rate, pH, total protein), dental caries, age, and gender.Thirty eight children aged between 2 and 7 were selected for the study, whomrequired GA because of having multiple dental treatments and high anxiety levels. At theinitial examination, Frankl's Behaviour Rating Scale, sitting patterns, Facial Image Scale(FIS) and Children's Fear Survey Schedule-Dental Subscale (CFSS-DS) of the children wererecorded and compared with the corresponding control scores which were taken aftertreatment. All patients were also evaluated by salivary and serum cortisol, alpha amylase,chromogranin A, Total Antioxidant Capacity (TAC), Total Oxidant Status (TOS), NitricOxide (NO), Glutathione Peroxidase (GPx), and Catalase (CAT) levels.The results of the present study revealed a statistically significant reduction in dentalanxiety levels measured by biochemical parameters (cortisol, α-amylase, CgA) aftertreatment. Statistically siginificant increases in TAC, GPx, flow rate levels were alsoobserved, whereas significant decreases were found in TOS, NO, CAT, OSI and total proteinlevels.In conclusion dental anxiety of the children were observed with a reduced level afterall dental treatments were performed under general anesthesia. Therefore, GA can besuggested as a behaviour management technique for children who have high anxiety levelsand high number of dental caries. After all dental treatments were performed, it was shownthat serum/saliva TAC levels increased whereas serum/saliva TOS and serum OSI levels hada decrease which indicates the relationship between caries and oxidative stress parameters.Positive correlations observed between the serum and saliva samples supported the idea ofthat saliva can be an alternative diagnostic liquid instead of serum.Key words: Dental anxiety, Cortisol, Alpha amylase, Chromogranin A, Oxidative stress