Bir matematik öğretmeninin cebir öğretim sürecinden yansımalar: Fark etme becerisi

Abstract

Öğretmenlerin öğrencilerin matematiksel düşünme süreçlerinden haberdar olabilmeleri için öğretim sürecinde daima öğrencilerin düşüncelerini irdelemeleri, düşüncelerin altıda yatan hataları anlayabilmeleri, onları sorgulayabilmeleri ve elde ettikleri bilgileri öğretimlerine yansıtmaları gerekmektedir. Bu noktada son dönemlerde yapılan araştırmalarda önem kazanan öğretmenlerin `fark etme becerisi` kavramı öne çıkmaktadır. Fark etme becerisi, öğretmenlerin öğrencilerin düşünmelerine dikkat etme, onları yorumlama ve öğrenci düşünmelerine odaklanarak çözüm önerisi getirme olmak üzere üç bileşenden oluşan bir beceridir. Bu beceri, öğrenmenin pasif bir süreç olmadığının varsayıldığı bir dönemde, öğretmenlerin etkili öğretim gerçekleştirebilmeleri için olmazsa olmaz şartlardan birisi haline gelmiştir. Bu gereklilik neticesinde yürütülecek olan eylem araştırmasında, araştırmacı öğretmenin öğrencilerin düşüncesini fark etme becerisini kullanmasının öğrenciyi tanıma bilgisi açısından mesleki gelişimine katkısını incelenmiştir.Nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırmasının kullanıldığı çalışmanın katılımcılarını, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında bir devlet okulunun 6. sınıfında öğrenim gören 13 öğrenci ve bu sınıflardaki matematik derslerini yürüten araştırmacı matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmacı 5 haftalık gözlem sürecinde 23 ders saatini içinde bulunduracak şekilde derslerini videoya kayıt etmiştir. Video kayıtlarını inceleyerek kendi öğretimini fark etme becerisinin belirleme, yorumlama ve öneri verme basamaklarına göre değerlendirmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda ders analizi günlüklerini oluşturmuştur ve bu günlükleri de içerik analizi yöntemiyle analiz etmiştir. Çalışma sonucunda öğretmen ders içerisinde dikkat etmediği ya da duymadığı öğrenci düşüncelerini video analizlerini yaparken fark etmiş ve zamanla öğretim uygulamalarındaki sorgulama becerisinde artış olmuştur. Öğretmen öğrencilerin cebir konusunda güçlük yaşadığı noktaları belirleme ve bu güçlüklerin altında yatan nedenleri belirleme konusunda bir ilerleme sağlamıştır. Bazı durumlarda öğretmen farkında olmadan öğrencilerin öğrenme güçlüğü yaşamasına sebep olduğunu belirlemiştir.

In order for the students to be aware of the mathematical thinking processes of the students, teachers should always examine the thoughts of the students in the teaching process, understand the mistakes that are under the thoughts, question them, and reflect the information they obtained on their teaching.Several studies published in the last decade focused on teacher `noticing` as one of the important concepts in the teaching field. Noticing is a skill which consists of three aspects, namely teacher's ability to recognize students' thinking, to interpret their thinking and to offer solutions focusing on student thinking. In a time where learning is no longer considered a passive process, this skill has become a prerequisite for effective teaching. In this context, this action research explored the contribution of teacher noticing of student thinking to the teacher's knowledge about the students.Participants of the study, in which the research study of qualitative research methods were used, consisted of 13 students studying in 6th grade of a public school in 2016-2017 academic year and research mathematics teacher who conducts mathematics classes in these classes.The researcher recorded her videos in the 5-week observation process in such a way that they contained 23 course hours.Having reviewed these video records, the author assessed her noticing based on the aspects, namely recognizing, interpreting and offering solutions. Class analysis logs were created as a result of these assessments and these logs were analyzed using content analysis method. During these assessments, in her review of the video recordings, the author was able to notice student thinking which they failed to pay attention to or to hear and a considerable improvement in her teaching practices was observed over time. The teacher improved her ability to identify the difficulties students face in learning algebra and the reasons behind such difficulties. The teacher further found that, at times, the teacher was unwittingly the reason behind the difficulties students faced in the classroom.